၂၀၂၀ ႏိုဝင္ဘာ ၂၀ရက္ေန႔က ေဆာ္ဒီမွာဖမ္းဆီးခံခဲ့ရတဲ့ တ႐ုတ္ဝီဂါမြတ္စလင္ႏွစ္ဦးရဲ႕ အေျခအေနကို ေဆာ္ဒီအာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ခ်က္ျခင္းရွင္းရွင္းလင္းလင္းေဖာ္ျပဖို႔နဲ႔ သူတို႔ကိုဖမ္းဆီးရတဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းေတြကို ရွင္းလင္းေဖာ္ျပသင့္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႕က ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ ေဆာ္ဒီအာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ဒီအမ်ိဳးသားႏွစ္ဦးကို တရားလက္လြတ္ဖမ္းဆီးမႈေတြ ႏွိပ္စက္မႈအႏၲရာယ္ေတြရွိႏိုင္တဲ့ တ႐ုတ္ဆီအတင္းအဓၶမျပန္ပို႔တာမ်ိဳးမလုပ္သင့္ေၾကာင္း အဖြဲ႕ကတိုက္တြန္းထားပါတယ္။

အဇာဘိုင္ဂ်န္ကို နယ္ေျမအသာစီးရေစတဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ကို ဆန႔္က်င္တဲ့အေနနဲ႔ ႏိုဝင္ဘာ ၁၃ ရက္က အာေမးနီးယားႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေယရီဗန္မွာ လူေထာင္ခ်ီ စုေဝးဆႏၵျပခဲ့ပါတယ္။

ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားမွာရွိတဲ့ Nagorno-Karabakh ေဒသအတြက္ ၆ ပတ္ၾကာ စစ္ပြဲျဖစ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ႐ုရွားရဲ႕ ၾကားဝင္ေစ့စပ္ေပးမႈေၾကာင့္ အာေမးနီးယားနဲ႔ အဇာဘိုင္ဂ်န္တို႔ဟာ စစ္ပြဲအဆုံးသတ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ ရခဲ့ပါတယ္။

မြတ္စလင္ေတြအေနနဲ႔ ျပင္သစ္သမၼတ အီမန္န်ဴယဲလ္ မာခ႐ြန္ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ကို လက္ခံဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ယူေအအီး ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး အန္ဝါရ္ ဂါဂက္ရွ္က တိုက္တြန္းလိုက္ၿပီး မာခ႐ြန္ဟာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ေပါင္းစည္းေရး ေဆာင္႐ြက္ေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ (ဆြ) ပုံသေရာ္ကာတြန္း႐ုပ္ပုံေရးဆြဲမႈေတြအေပၚ ျပင္သစ္သမၼတမာခ႐ြန္ရဲ႕ ကာကြယ္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မြတ္စလင္ကမာၻမွာေဒါသထြက္မႈေတြျမင့္တက္လာေနသလို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ဆႏၵျပသူေတြက ျပင္သစ္ကုန္ပစၥည္းေတြကို သပိတ္ေမွာက္သြားဖို႔ ဆႏၵျပခ်ီတက္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက မြတ္စလင္ေတြဟာ ေအာက္တိုဘာ ၂၆ ရက္မွာ စု႐ုံးခဲ့ၿပီး ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမွာ တမန္ေတာ္ မိုဟာမက္ရဲ႕ ကာတြန္း႐ုပ္ေျပာင္ ထုတ္ေဝျဖန႔္ခ်ိမႈကို ဆန႔္က်င္ ဆႏၵျပၿပီး ျပင္သစ္ထုတ္ကုန္ေတြကို သပိတ္ေမွာက္ဖို႔ကိုလည္း ေဆာ္ၾသလိုက္ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့လကႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားသံတမန္ဆက္ဆံေရးထူေထာင္ဖို႔သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးမႈမတိုင္ခင္ လြန္ခဲ့တဲ့၁၀ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ကတည္းက အစၥေရးဟာ ဘာရိန္းမွာလွ်ိဳ႕ဝွက္သံတမန္ဆက္ဆံေရးမစ္ရွင္ လုပ္ေဆာင္ေနခဲ့ေၾကာင္း သတင္းထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။

ရောဂါကူးစက်ခံခဲ့ရတဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေထဲက လက်ရှိချိန်ထိ ရောဂါပျောက်ကင်းလို့ ဆေးရုံမှ ဆင်းခွင့်ရတဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၆၆ ယောက်ရှိပြီး

အဗ္နာ ။ ။ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံ ဂၽြန္မူး ကက္ရွမီးယာ တြင္ (အစၥလာမ္ ႏွင့္ လူ႕ အခြင့္ အေရး ) အမည္ ျဖင့္ ကြန္ဖရင့္ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။

အီရန္ အစၥလာမ္မစ္ သမၼတ ႏိုင္ငံ ၏က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာန ၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ မွ ကိုရိုနာ ေရာဂါႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ေနာက္ဆုံး သတင္းကို ယေန႔ ေအာက္တိုဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔ အထိ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။

ပါလက္စတိုင္းမွာအေစာပိုင္းဂ်ဴးက်ဴးေက်ာ္အေျခခ်သူေတြဟာ အာရပ္ေတြရဲ႕ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို ခိုးယူခဲ့ေၾကာင္း အစၥေရးသမိုင္းရွင္တစ္ဦးေရးသားတဲ့ စာအုပ္ထဲမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြက ဒါကိုမ်က္ကြယ္ျပဳထားေၾကာင္း သူကထပ္ျဖည့္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဆီးရီးယား ႏိုင္ငံ ၏ အလ္ဗါဗ္ဆိုသည္ေဒသရွိ ဘတ္စ္ကားဂိတ္ ရွိ ေပါက္ကြဲေစသည့္ပစၥည္းမ်ား ႏွင့္ ျပည့္ေနသည့္ ထရပ္ကား တစ္စီး ျပင္းထန္ စြာပါက္ကြဲ မႈ တစ္ရပ္ ျဖစ္ ပြား ခဲ့ပါတယ္။ ရလာဒ္ အျဖစ္ ၁၈ ဦး ေသဆုံး ခဲ့ၿပီး၊ ၇၅ဦး ဒဏ္ရာ ရခဲ့ပါတယ္။

ယခုသီတင္းပတ္အတြင္း အာေမးနီးယားႏွင့္ အဇာဘိုင္ဂ်န္တပ္ဖြဲ႕မ်ားၾကား တိုက္ပြဲျပင္းထန္စြာ ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိသည့္ နာေဂၚႏိုကာရာဘက္ ခြဲထြက္ေဒသတြင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးရန္ အသင့္ရွိေၾကာင္း အာေမးနီးယားက ေအာက္တိုဘာ ၂ ရက္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ကူဝိတ္ႏိုင္ငံရဲ႕အေျခခံဥပေဒသစည္းမ်ဥ္းေတြဟာ ပါလက္စတိုင္းလူထုရဲ႕တရားဝင္အခြင့္အေရးေတြရရွိေရး ပါလက္စတိုင္းလူထုရဲ႕ေ႐ြးခ်ယ္မႈေတြကို ဆက္လက္ေထာက္ခံေန ဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္သူက ထပ္ေလာင္းအတည္ျပဳ ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႔ Anadolu Agency သတင္းဌာနကေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

၂၀၂၀ခုႏွစ္အစကတည္းက ဂါဇာျပည္နယ္နဲ႔အသိမ္းပိုက္ခံအေနာက္ဘက္ကမ္းေဒသမွာ အစၥေရးက်ဴးေက်ာ္အာဏာပိုင္ေတြက ပါလက္စတိုင္းအေဆာက္အဦး ၅၀၀ေက်ာ္ကို ဖ်က္ဆီးၿဖိဳခ်ခဲ့တယ္လို႔ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားေရးရာျပန္ၾကားဆက္ဆံေရးကုလ႐ုံး(OCHA) က တနလၤာေန႔က ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။