အဲဟ္ေလ့ဘိုက္(သ) (အလိုင္းဟစ္စလာမ္ အဗ္နာ) သတင္းဌာနာ
လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ဘာသာတရားေတြကို ေစာ္ကားခြင့္ျပဳထားတဲ့ ျပင္သစ္သမၼတမာခ႐ြန္ရဲ႕ မူဝါဒကို ကမာၻတစ္ဝွမ္းမွာရွိေနတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြက ရႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပမႈေတြလည္း ျပဳလုပ္ေနၾကပါတယ္။
စာသင္ခန္းထဲမွာ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ (ဆြ) ကို ႐ုပ္ေျပာင္နဲ႔ ေလွာင္ေျပာင္ေစာ္ကားခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္ ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ပတ္မွာ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္ခံရၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း ျပင္သစ္က လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္အေပၚ ေမးခြန္းထုတ္မႈေတြ ျမင့္တက္လာတာပါ။
သမၼတမာခ႐ြန္က မိမိတို႔အစိုးရအေနနဲ႔ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ ႐ုပ္ေျပာင္ဆြဲေလွာင္ေျပာင္တာမ်ိဳးကို ဆက္လက္ခြင့္ျပဳသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ သတ္ျဖတ္ခံလိုက္ရတဲ့ ေက်ာင္းဆရာရဲ႕ ဈာပနမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
မာခ႐ြန္ရဲ႕ အဲဒီမွတ္ခ်က္ ထြက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ အာရပ္ကမာၻနဲ႔ ကမာၻတစ္ဝွမ္းက အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြအၾကားမွာ ေဝဖန္မႈေတြ ျမင့္တက္လာခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပကန႔္ကြက္တာ၊ ျပင္သစ္ကုန္ပစၥည္းေတြကို သပိတ္ေမွာက္တာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။
ေဆာ္ဒီအာေရဗ်
အစၥလာမ္ဘာသာ စတင္ထြန္းကာရာေနရာျဖစ္ၿပီး အစၥလာမ့္ အထြဋ္အျမတ္ေနရာတြေရွိတဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ကို ေလွာင္ေျပာင္သေရာ္တာ၊ အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို အစၥလာမ္နဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ေျပာၾကားတာကို ရႈတ္ခ်ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ေတြကို ဘယ္သူကပဲ က်ဴးလြန္သည္ျဖစ္ေစ ေဆာ္ဒီက ဒါကို ရႈတ္ခ်တယ္လို႔လည္း ေၾကျငာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ပါလက္စတိုင္း
ျပင္သစ္သမၼတ မာခ႐ြန္ကိုရႈတ္ခ်ေၾကာင္း ပါလက္စတိုင္းေတြက ေဂ်႐ုစလင္မွာ ဆႏၵျပပြဲတစ္ခု ဒီကေန႔မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပသူေတြဟာ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္အေပၚ ေစာ္ကားတာကို ဆန႔္က်င္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပတဲ့ ဆိုင္းဘုတ္ေတြ ကိုင္ေဆာင္ကာ ေကြၽးေၾကာ္သံေတြကိုလည္း ဟစ္ေအာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ေဂ်ာ္ဒန္
ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက ‘လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္’ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ကို ေစာ္ကားတဲ့ ႐ုပ္ေျပာင္ေတြ ေရးဆြဲထုတ္ေဝခြင့္ ျပဳထားမႈကို ေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္ဒါကာက ဆႏၵျပပြဲမွာေတာ့ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့လူေတြ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ျပင္သစ္သမၼတ မာခ႐ြန္ရဲ႕ ႐ုပ္ပုံကို မီးရႈိ႕တာ၊ ျပင္သစ္ထုတ္ကုန္ေတြကို သပိတ္ေမွာက္ဖို႔ ေဆာ္ဩတာေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပလူအုပ္ႀကီးဟာ ျပင္သစ္သံ႐ုံးကို ခ်ီတက္ခဲ့ၾကေပမယ့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕က တားဆီးခဲ့ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လူစုခြဲေစခဲ့ပါတယ္။
အီရန္
ျပင္သစ္သံအမတ္ကို ေခၚယူေတြ႕ဆုံကာ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ကို အဂါရ၀ျပဳတာ၊ အစၥလာမ္သာသနာကို ေစာ္ကားတာေတြအားလုံးကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ရႈတ္ခ်ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႔ အီရန္သံ႐ုံးက ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကာငာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ပါကစၥတန္
ပါကစၥတန္ကလည္း ျပင္သစ္သံအမတ္ကို မေန႔က ဆင့္ေခၚကာ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံအတြင္း ‘အစၥလာမ္ေၾကာက္ေရာဂါ စနစ္တက် ျဖန႔္ေနမႈ” ကို အလြန္အမင္း စိုးရိမ္မိတယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အင္မရန္းခန္းကလည္း ျပင္သစ္သမၼတ မာခ႐ြန္ကို အေစာပိုင္းမွာ ေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ကို ႐ုပ္ေျပာင္ေရးဆြဲမႈ ရႈတ္ခ်တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တစ္ခုကို ပါကစၥတန္လႊတ္ေတာ္က ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
တူရကီ
ဒီကိစၥမွာ တူရကီသမၼတ အာဒိုဂန္ဟာ မာခ႐ြန္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာပါတယ္။ မာခ႐ြန္ဟာ စိတ္က်န္းမာေရးစစ္ေဆးဖို႔ လိုအပ္ေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္လို႔ အာဒိုဂန္ကေျပာခဲ့ၿပီး၊ တူရကီျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ျပင္သစ္ပစၥည္းေတြကို မဝယ္ဖို႔ တိုက္တြန္းေဆာ္ဩခဲ့ပါတယ္။
ပင္လယ္ေကြ႕ႏိုင္ငံမ်ား
ကာတာတကၠသိုက္က က်င္းပဖို႔စီစဥ္ထားတဲ့ ျပင္သစ္ယဥ္ေက်းမႈသီတင္းပတ္ အစီအစဥ္ကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ၿပီး ႏိုင္ငံအတြင္းက စူပါမားကတ္ေတြကလည္း ျပင္သစ္ထုတ္ပစၥည္းေတြကို ဖယ္ရွားလိုက္ပါတယ္။ ကူဝိတ္နဲ႔ ယူေအအီးႏိုင္ငံ စူပါမားကတ္ေတြကလည္း ျပင္သစ္ပစၥည္းေတြကို သပိတ္ေမွာက္ဖို႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။
အျခားႏိုင္ငံမ်ား
အီဂ်စ္၊ တူနီးရွား၊ လစ္ဗ်ားနဲ႔ ယီမင္တို႔မွာလည္း မာခ႐ြန္ကိုရႈတ္ခ်တဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ လက္ဘႏြန္ႏိုင္ငံမွာလည္း ျပည္သူေတြက ဆႏၵျပပြဲေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး၊ အခုသီတင္းပတ္အတြင္းက်ေရာက္မယ့္ တမန္ေတာ္ေန႔အခမ္းအနားမွာ မာခ႐ြန္ကို ရႈတ္ခ်တဲ့အစီအစဥ္ ထည့္သြင္းဖို႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။
ဆီးရီးယားႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွာလည္း ဒီကိစၥအတြက္ ဆႏၵျပမႈေတြလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အစၥေရးက ျပင္သစ္သံအမတ္ေနအိမ္အေရွ႕မွာ စေနေန႔ကျပဳလုပ္တဲ့ ဆႏၵျပပြဲမွာေတာ့ လူ ၂၀၀ ေလာက္ ပါဝင္ပါတယ္။
လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ဘာသာတရားေတြကို ေစာ္ကားခြင့္ျပဳထားတဲ့ ျပင္သစ္သမၼတမာခ႐ြန္ရဲ႕ မူဝါဒကို ကမာၻတစ္ဝွမ္းမွာရွိေနတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြက ရႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပမႈေတြလည္း ျပဳလုပ္ေနၾကပါတယ္။
စာသင္ခန္းထဲမွာ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ (ဆြ) ကို ႐ုပ္ေျပာင္နဲ႔ ေလွာင္ေျပာင္ေစာ္ကားခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္ ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ပတ္မွာ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္ခံရၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း ျပင္သစ္က လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္အေပၚ ေမးခြန္းထုတ္မႈေတြ ျမင့္တက္လာတာပါ။
သမၼတမာခ႐ြန္က မိမိတို႔အစိုးရအေနနဲ႔ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ ႐ုပ္ေျပာင္ဆြဲေလွာင္ေျပာင္တာမ်ိဳးကို ဆက္လက္ခြင့္ျပဳသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ သတ္ျဖတ္ခံလိုက္ရတဲ့ ေက်ာင္းဆရာရဲ႕ ဈာပနမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
မာခ႐ြန္ရဲ႕ အဲဒီမွတ္ခ်က္ ထြက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ အာရပ္ကမာၻနဲ႔ ကမာၻတစ္ဝွမ္းက အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြအၾကားမွာ ေဝဖန္မႈေတြ ျမင့္တက္လာခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပကန႔္ကြက္တာ၊ ျပင္သစ္ကုန္ပစၥည္းေတြကို သပိတ္ေမွာက္တာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။
ေဆာ္ဒီအာေရဗ်
အစၥလာမ္ဘာသာ စတင္ထြန္းကာရာေနရာျဖစ္ၿပီး အစၥလာမ့္ အထြဋ္အျမတ္ေနရာတြေရွိတဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ကို ေလွာင္ေျပာင္သေရာ္တာ၊ အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို အစၥလာမ္နဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ေျပာၾကားတာကို ရႈတ္ခ်ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ေတြကို ဘယ္သူကပဲ က်ဴးလြန္သည္ျဖစ္ေစ ေဆာ္ဒီက ဒါကို ရႈတ္ခ်တယ္လို႔လည္း ေၾကျငာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ပါလက္စတိုင္း
ျပင္သစ္သမၼတ မာခ႐ြန္ကိုရႈတ္ခ်ေၾကာင္း ပါလက္စတိုင္းေတြက ေဂ်႐ုစလင္မွာ ဆႏၵျပပြဲတစ္ခု ဒီကေန႔မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပသူေတြဟာ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္အေပၚ ေစာ္ကားတာကို ဆန႔္က်င္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပတဲ့ ဆိုင္းဘုတ္ေတြ ကိုင္ေဆာင္ကာ ေကြၽးေၾကာ္သံေတြကိုလည္း ဟစ္ေအာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ေဂ်ာ္ဒန္
ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက ‘လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္’ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ကို ေစာ္ကားတဲ့ ႐ုပ္ေျပာင္ေတြ ေရးဆြဲထုတ္ေဝခြင့္ ျပဳထားမႈကို ေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္ဒါကာက ဆႏၵျပပြဲမွာေတာ့ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့လူေတြ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ျပင္သစ္သမၼတ မာခ႐ြန္ရဲ႕ ႐ုပ္ပုံကို မီးရႈိ႕တာ၊ ျပင္သစ္ထုတ္ကုန္ေတြကို သပိတ္ေမွာက္ဖို႔ ေဆာ္ဩတာေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပလူအုပ္ႀကီးဟာ ျပင္သစ္သံ႐ုံးကို ခ်ီတက္ခဲ့ၾကေပမယ့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕က တားဆီးခဲ့ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လူစုခြဲေစခဲ့ပါတယ္။
အီရန္
ျပင္သစ္သံအမတ္ကို ေခၚယူေတြ႕ဆုံကာ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ကို အဂါရ၀ျပဳတာ၊ အစၥလာမ္သာသနာကို ေစာ္ကားတာေတြအားလုံးကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ရႈတ္ခ်ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႔ အီရန္သံ႐ုံးက ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကာငာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ပါကစၥတန္
ပါကစၥတန္ကလည္း ျပင္သစ္သံအမတ္ကို မေန႔က ဆင့္ေခၚကာ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံအတြင္း ‘အစၥလာမ္ေၾကာက္ေရာဂါ စနစ္တက် ျဖန႔္ေနမႈ” ကို အလြန္အမင္း စိုးရိမ္မိတယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အင္မရန္းခန္းကလည္း ျပင္သစ္သမၼတ မာခ႐ြန္ကို အေစာပိုင္းမွာ ေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ကို ႐ုပ္ေျပာင္ေရးဆြဲမႈ ရႈတ္ခ်တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တစ္ခုကို ပါကစၥတန္လႊတ္ေတာ္က ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
တူရကီ
ဒီကိစၥမွာ တူရကီသမၼတ အာဒိုဂန္ဟာ မာခ႐ြန္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာပါတယ္။ မာခ႐ြန္ဟာ စိတ္က်န္းမာေရးစစ္ေဆးဖို႔ လိုအပ္ေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္လို႔ အာဒိုဂန္ကေျပာခဲ့ၿပီး၊ တူရကီျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ျပင္သစ္ပစၥည္းေတြကို မဝယ္ဖို႔ တိုက္တြန္းေဆာ္ဩခဲ့ပါတယ္။
ပင္လယ္ေကြ႕ႏိုင္ငံမ်ား
ကာတာတကၠသိုက္က က်င္းပဖို႔စီစဥ္ထားတဲ့ ျပင္သစ္ယဥ္ေက်းမႈသီတင္းပတ္ အစီအစဥ္ကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ၿပီး ႏိုင္ငံအတြင္းက စူပါမားကတ္ေတြကလည္း ျပင္သစ္ထုတ္ပစၥည္းေတြကို ဖယ္ရွားလိုက္ပါတယ္။ ကူဝိတ္နဲ႔ ယူေအအီးႏိုင္ငံ စူပါမားကတ္ေတြကလည္း ျပင္သစ္ပစၥည္းေတြကို သပိတ္ေမွာက္ဖို႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။
အျခားႏိုင္ငံမ်ား
အီဂ်စ္၊ တူနီးရွား၊ လစ္ဗ်ားနဲ႔ ယီမင္တို႔မွာလည္း မာခ႐ြန္ကိုရႈတ္ခ်တဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ လက္ဘႏြန္ႏိုင္ငံမွာလည္း ျပည္သူေတြက ဆႏၵျပပြဲေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး၊ အခုသီတင္းပတ္အတြင္းက်ေရာက္မယ့္ တမန္ေတာ္ေန႔အခမ္းအနားမွာ မာခ႐ြန္ကို ရႈတ္ခ်တဲ့အစီအစဥ္ ထည့္သြင္းဖို႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။
ဆီးရီးယားႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွာလည္း ဒီကိစၥအတြက္ ဆႏၵျပမႈေတြလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အစၥေရးက ျပင္သစ္သံအမတ္ေနအိမ္အေရွ႕မွာ စေနေန႔ကျပဳလုပ္တဲ့ ဆႏၵျပပြဲမွာေတာ့ လူ ၂၀၀ ေလာက္ ပါဝင္ပါတယ္။
*******************************
END / 251