လူ႔အခြင့္ အေရးခ်ိဳး ေဖာက္မႈ ေျပာဆိုခ်က္ မ်ားက တ႐ုတ္ ၏ ႏိုင္ငံရပ္ျခား ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈ အေပၚ ထိခိုက္ ေစဟု ဆို

အဲဟ္ေလ့ဘိုက္(သ) (အလိုင္ေဟမြစ္စလာမ္) သတင္းဌာန ၊ အဗ္နာ


ႏိုင္ငံရပ္ျခားတြင္ တာ၀န္ခံမႈ၊ တာ၀န္ယူမႈရွိေသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတစ္ဦးအျဖစ္ ရႈျမင္ခံရေစရန္ တ႐ုတ္၏ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈမ်ားသည္ ယခုအခါ ထိခိုက္ခံရႏိုင္သည့္ အေရးႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ေနၿပီး အေၾကာင္းမွာ ယင္း၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လည္ပတ္ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားႏွင့္ ဆက္ႏြယ္သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈဆိုင္ရာ မ်ားျပားလွသည့္ စြပ္စြဲခံရမႈမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ၾသဂုတ္ ၁၁ ရက္က ထုတ္ျပန္သည့္ အစီရင္ခံစာတစ္ရပ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုကဲ့သို႔ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈဆိုင္ရာ စြပ္စြဲမႈမ်ားသည္ သတၱဳတူးေဖာ္ေရးက႑တြင္ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ပြားထားေၾကာင္း ထိုအစီရင္ခံစာအရ သိရသည္။

ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရမဟုတ္သည့္အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္သည့္ The Business & Human Rights Resource Centre သည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္အၾကား ျပည္ပတြင္ လုပ္ငန္း လည္ပတ္ေဆာင္႐ြက္ေနသည့္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားအေပၚစြဲဆိုသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ စြပ္စြဲခ်က္ ၆၇၉ ခုကို မွတ္တမ္းေရးသြင္းထားခဲ့သည္။

သတၱဳမ်ားႏွင့္ သတၱဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းက႑သည္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ စြပ္စြဲခ်က္အမ်ားစုကို ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရၿပီး စြပ္စြဲခ်က္ ၂၃၆ ခု သို႔မဟုတ္ စြပ္စြဲခ်က္ စုစုေပါင္း၏ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရွိခဲ့သည္။ ကမာၻ႔

ဒုတိယအႀကီးဆုံး ေၾကးနီ ထုတ္လုပ္သူ ပီ႐ူးႏွင့္ သံျဖဴျဒပ္စင္ႏွင့္ ေျမရွားသတၱဳ႐ိုင္း ဦးေဆာင္ေပးသြင္းသူျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္၏ အိမ္နီးခ်င္း ျမန္မာတို႔သည္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားအေပၚ စြပ္စြဲမႈမ်ား အဓိကျဖစ္ေပၚထားသည့္ ေနရာမ်ားအျဖစ္ ေဖာ္ျပထားခဲ့သည္။

ကမာၻေပၚတြင္ သတၱဳ သုံးစြဲမႈ အမ်ားဆုံး ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္သည္ ယင္း၏ ျပည္တြင္း လိုအပ္ခ်က္ကို ျပည့္မီေအာင္ ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ရန္ လုံေလာက္သည့္ ရင္းျမစ္မ်ား မရွိသလို ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွ အဖိုးတန္ပစၥည္းမ်ားကို ဝယ္ယူျခင္းအားျဖင့္ ျဖည့္သြင္းမႈ ရယူရန္ ကုမၸဏီမ်ားကို တိုက္တြန္းထားခဲ့သည္။

တ႐ုတ္သည္ ယင္း၏ ျပန္လည္ျပည့္ၿဖိဳးၿမဲ စြမ္းအင္ လက္လွမ္းမႈကို တိုးခ်ဲ႕ထားခဲ့သလို ရာသီဥတု ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္မ်ား ျပည့္မီေရာက္ရွိႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနစဥ္ ပတ္၀န္းက်င္စိမ္းလန္းေရး ဦးတည္ေသာ ခါးပတ္တစ္ကြင္း၊ လမ္းတစ္စင္း အေျခခံအေဆာက္အအုံ စီမံကိန္းတစ္ခု တည္ေဆာက္မည္ဟု ကတိျပဳထားသည္။

“ႏိုင္ငံရပ္ျခားက တ႐ုတ္ရဲ႕ သတၱဳ တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းေတြအေပၚ စြပ္စြဲထားတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြရဲ႕ သုံးပုံ တစ္ပုံေက်ာ္ဟာဆိုရင္ လက္တင္အေမရိကနဲ႔ ပါပူအာ နယူးဂီနီ (PNG) မွာ တ႐ုတ္ေထာက္ပံ့တဲ့ ႏိုင္ငံစုံပါတဲ့ သတၱဳတူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ေဒသခံ အစုအဖြဲ႕ေတြအၾကား အခ်ိန္ရွည္ၾကာေနၿပီျဖစ္တဲ့ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ပတ္သက္ေနပါတယ္” ဟု အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပသည္။

PNG တြင္ ေ႐ႊ ၊ နီကယ္ နဲ႔ ကိုေဗာ့သတၱဳ ထုတ္လုပ္ရာမွာ ႏိုင္ငံပိုင္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြ ပါ၀င္ပတ္သက္လ်က္ ရွိသည္။

သတၱဳမ်ား၊ တြင္းထြက္ပစၥည္းမ်ား၊ ဓာတုဆိုင္ရာ တင္သြင္းသူမ်ားႏွင့္ တင္ပို႔သူမ်ား ဆိုင္ရာ တ႐ုတ္ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္း (CCCMC) ထံမွ “ျဖစ္လာႏိုင္မႈမ်ားအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေသာ အားထုတ္မႈမ်ား” ရွိေနလင့္ကစား တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ား၏ supply chain (ေထာက္ပံ့ျဖည့္ဆည္းကြင္းဆက္) ဆိုင္ရာ due diligence (ထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ားကို ႀကိဳတင္သိရွိႏိုင္ရန္ စစ္ေဆးျခင္း) ပိုင္း ျပႆနာမ်ားကို အစီရင္ခံစာတြင္ ကိုးကားေဖာ္ျပထားသည္။

CCMC ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဌာန၏ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ဆန္းလီေဟြက ေျပာၾကားရာတြင္ တ႐ုတ္ ကုမၸဏီအမ်ားအျပားအေနျဖင့္ ေကာင္းမြန္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ား ရွိၾကေသာ္လည္း ယင္းတို႔အေနျဖင့္ အၿမဲတေစဆိုသလို ၎တို႔ကို အလိုအပ္ဆုံးေသာ အပိုင္းေနရာမ်ားတြင္ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကို အာ႐ုံစိုက္ခဲ့ျခင္းမရွိဟု ေျပာခဲ့သည္။

“သူတို႔က စည္းကမ္းပိုင္းဆိုင္ရာ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈရဲ႕ အေရးပါမႈကိုပဲ အေလးထားၾကပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ ေထာက္ပံ့ျဖည့္ဆည္းကြင္းဆက္ထဲမွာရွိတဲ့ ကုမၸဏီေတြကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားမႈေပးဖို႔၊ လမ္းၫႊန္မႈေပးဖို႔ကို လ်စ္လ်ဴရႈထားခဲ့ၾကပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာခဲ့သည္။

သတၱဳလုပ္ငန္းက႑၏ ေနာက္ ဒုတိယအျမင့္ဆုံးေသာ စြပ္စြဲခ်က္ အေရအတြက္အျဖစ္ ၁၅၂ ခုအထိ ရွိေနသည့္ က႑သည္ ေဆာက္လုပ္ေရးက႑ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔ထဲတြင္ လာအိုႏိုင္ငံတြင္ ရထားလမ္းစီမံကိန္းတစ္ခုႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ၿပီး အသက္‌ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမ်ား ဆုံးရႈံးခဲ့ရမႈမ်ား ပါ၀င္ေနခဲ့သည္။

႐ုပ္ႂကြင္းေလာင္စာႏွင့္ ျပန္လည္ျပည့္ၿဖိဳးၿမဲစြမ္းအင္ က႑မ်ားသည္ ေဝဖန္ျပစ္တင္မႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ထားခဲ့ရၿပီး စြပ္စြဲခ်က္ေပါင္း ၁၁၈ ခုႏွင့္ ၈၇ ခုစီတို႔ျဖင့္ အသီးသီး ရွိေနခဲ့သည္။ ျပန္လည္ျပည့္ၿဖိဳးၿမဲစြမ္းအင္ဆိုင္ရာ တိုင္ၾကားမႈမ်ား၏ အမ်ားစုသည္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေနသည္။

လုပ္ငန္းက႑အားလုံးထဲတြင္ ႏိုင္ငံမ်ားအနက္ ျမန္မာတြင္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ စြပ္စြဲမႈ အမ်ားဆုံးကို ျမင္ေတြ႕ထားခဲ့ရၿပီး စြပ္စြဲမႈေပါင္း ၉၇ ခု ရွိေနခဲ့သည္။


****************************************************************

END / 251