အဲဟ်လေ့ဘိုက်(သ) (အလိုင်ဟေမွစ်စလာမ်) သတင်းဌာန ၊ အဗ်နာ
စာကီယေ ကောင်စဲရ် ဆိုသည် မှာ အမီးရိုလ်မအိုအ်မေနီ ဟဇရသ် အလီဘင်န် အဘီ သွာလစ်ဗ် (အ.စ) ၏ ဂုဏ်တော်များ တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုလိုသည့် အဓိပ္ပာယ် မှာ ကောင်စဲရ် ကန်တော် မှ ရေ ကို ယူပြီး အခြားသူများ ကို တိုက်ကျွေးသည့်သူ ဆိုပြီးဖြစ် ပါတယ်။
စာကီယေ ကောင်စဲရ် ဆိုသည်မှာ စာကီဆိုသည့် စကားလုံး နှင့် ကောင်စဲရ် စကားလုံး နှစ်ခု ကို ပေါင်းစပ်ထားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ စာကီဆိုသည့် အဓိပ္ပာယ်ကတော့ ရေးပေး သူ ရေးတိုက်သူ သို့မဟုတ် အခြားသူတစ်ဦး တစ်ယောက် အား ရေ တိုက် ကျွေးသူ သို့မဟုတ် အခြား သူတစ်ဦး တစ်ယောက် အား ရေပေးသူ ကို ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဟို အရင်တုန်းကတော့ ရေအား ရေခွက် တွင်ထည့်ပြီး တခြား သူတစ်ဦး တစ်ယောက် ကို ပေးသူကို ခေါ်ဆိုကြပါတယ်။ ကောင်စဲရ် ဆိုသည့် အဓိပ္ပာယ် ကတော့ ကောင်းခြင်း အမြောက်အများ ဟုရပါတယ်။ အခြား အဓိပ္ပာယ်များလည်း ရှိပါတယ်။
အချို့ ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန် အား အကျယ်ဖွင့်ဆိုသည့် ပညာရှင် များ တစ်နည်း အားဖြင့် မိုဖစေရ်များ အနေဖြင့် ကောင်စဲရ် ဆိုသည့် စကားလုံး အား စူရဟ် ကောင်စဲရ် ၏ ပထမဆုံး အာယသ် တော် အရ ဖြစ်ပြီး မဟာတမန်တော်မြတ် (ဆွ) ၏ ကန်တော် ဟုလက်ခံ ထားကြပါတယ်။
၎င်းကန်တော် ရှိ ရေဟာ နို့ထက်ဖြူ ပြီး ပျား ရည် ထက် ချို သည်ဟု ဆိုထားကြ ပါတယ်။ ရှီအဟ် နှင့် ဆွန်နီ ရီဝါယသ် တော်များ ကို အခြေ ခံ ၍ အေမာမ် အလီ (အ.စ) သည် ဤကန်တော် ၏ စာကီ ဖြစ် ကြောင်း ဆိုထားပါတယ်။
ကဗျာ များတွင်လည်း ဟဇရသ် အလီ (အ.စ) အား စာကီယေ ကောင်စဲရ် အဖြစ် ဖော်ပြထားတာကို တွေ့မြင် နိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။ သာဓက တစ်ခုအဖြစ် ဟာဖစ်ဇ် ရှီးရာဇီး ၏ ဒီဝမ်းန် တွင်မူရင်း ပါရှန်း(ဖွာရစီ)ကဗျာကတော့ အောက်ပါ အတိုင်း လာရှိပါ တယ်။
مردی ، ز کَنندۀ در خیبر پرس اسرار کرم ز خواجه قنبر پرس
گر طالب فیض حق به صدقی حافظ سرچشمه آن ز ساقی کوثر پرس
အေရ်ရှ်ဒေလ်ကိုလူဗ် ဒီလမီ ဘာသာ ပြန် တွင် လာရှိသည်မှာ - တမန်တော်မြတ် မိုဟမ္မဒ် (ဆွ) မိန့်တော်မူသည်။
အလီ အစ်ဗ်နေအဘီသွာလစ်ဗ် (အ.စ) သည် ကျွန်ုပ်၏ ညီတော် (၀မ်းကွဲ) ၊ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံသူ (ကိုယ်စားလှယ်) ၊ လောကီလောကုတ္တရာ တွင် ကျွန်ုပ်၏ အလံကိုင်ဆောင်သူ ၊ စကီ ယေကောင်စဲရ် ၊ ကျွန်ုပ် ဘက်မှ ရှဖာအသ် ပြုပေးမည့်သူ ဖြစ်ပါသည်။
ပြီးနောက် အခြား ဟဒီးစ်တော် တစ်ပါးတွင် ကိုယ်တော်မြတ် (ဆွ) မှ မိန့်တော် မူသည်။
အလီ (အ.စ) သည် စာကီယေ ကောင်စဲရ် ၊ ကျွန်ုပ် ဘက်မှ ရှဖာအသ် ပြုပေးမည့်သူ ၊ မိုအ်မင် အမျိုးသား၊ မိုအ်မင် အမျိုးသမီး တို့၏ ရှေ့ဆောင် ဦ အေမာမ် ဖြစ်ပါသည်။
အမီးရိုလ်မိုအ်မေနီ အေမာမ် အလီ (အ.စ) အား အချစ်ထားသူတိုင်း အေမာမ် အလီ (အ.စ) ၏ လက်တော်ဖြင့် ကောင်စဲရ် ရေ သောက်ခွင့် ရကြပါစေလို ဆု (ဒိုအာ) တောင်းလိုက် ပါတယ်။
ကျမ်းကိုးများ (မူရင်းဘာသာဖြင့်)
* ابن یمین فریومدی، دیوان اشعار، تصحیح حسینعلی باستانی راد، بیجا، انتشارات کتابخانه سنائی، ۱۳۴۴ش.
* خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآنپژوهی، دوستان - ناهید، تهران، ۱۳۷۷ش.
* خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، چاپ مالک محمودی، قم، ۱۴۱۴ق.
* رضایی سید عبد الحسین، ترجمه ارشاد القلوب دیلمی،تهران، انتشارات اسلامیه، چاپ سوم ، سال ۱۳۷۷ ش .
* سیوطی، عبدالرحمان بن ابیبکر، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، چاپ نجدت نجیب، بیروت ۱۴۲۱ق/۲۰۰۱م.
* طبری، احمد بن عبدالله، ذخائرالعقبی فی مناقب ذوی القربی، قاهره ۱۳۵۶، چاپ افست بیروت (بیتا.)
* عطار نیشابوری، فریدالدین محمد، منطق الطیر (مقامات الطیور)، به اهتمام سید صادق گوهرین، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۶ش.
*دیوان خواجه شمسالدین محمد حافظ شیرازی، باهتمام سید محمدرضا جلالی نائینی و نذیر احمد، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۱ش.
*عمید، حسن، فرهنگ لغت عمید، سرپرست تألیف
و ویرایش: فرهاد قربانزاده، ناشر: اَشجَع، چاپ نخست، ۱۳۸۹ش
.
****************************************************************
END / 251