အဟ္ေလ့ဘိုက္ (အ.စ) သတင္းဌာန ၊ အဗ္နာ
မတ္လတြင္းျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ မိထၳိလာျမိဳ႕မွ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ အသတ္္ခံရသူ တဦး၏ အေလာင္းနားမွ လက္နက္ကိုင္ဆိုင္ထားသူမ်ားႏွင့္ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕ဝင္တဦး
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရိွ လူနည္းစု မြတ္စ္လင္မ္တို႕အေပၚ စံနစ္တက်လႈံ႕ေဆာ္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအတြက္ ျမန္မာအစိုးရမွ အတိုင္းအတာ ပမာဏတစ္ရပ္အထိ လက္သင့္မခံႏိုင္စရာေကာင္းေအာင္ ပံ့ပိုးကူညီေနေၾကာင္း ေပၚလြင္လာပါသည္။ ယင္းပံ့ပိုးမႈအား စစ္ေဆး အေရးယူျခင္းမရိွပါက မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈထံသို႕ ဦးတည္လာႏိုင္သည္ဟု အဂၤါေန႕ထြက္ အစီရင္ခံစာသစ္တစ္ခုမွ သတိေပးလိုက္သည္။
အစၥလာမ္သာသနာကို တစ္ဖက္သတ္ရြံမုန္းသြားေအာင္ အမုန္းတရား၀ါဒျဖန္႕မႈ က်ယ္ျပန္႕လာျခင္းႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကို တစိုက္မတ္မတ္ေစာ္ကားေနမႈမ်ားမွာ အစိုးရ၏ သေဘာတူညီမႈႏွင့္ တရား၀င္ ေဘးမဲ့ေပးထားျခင္းက အေျခခံေလာင္စာျဖစ္ေနသျဖင့္ ၫွင္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား ျဖစ္လာရေၾကာင္း ႏ်ဴးေယာ့ခ္ အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ (Physicians for Human Rights – PHR)၏ ေလ့လာမႈ စာတမ္း၌ ေဖာ္ျပထား၏။
“ ဤအေျခအေနမ်ားကို ၾကပ္မတ္မႈမရိွဘဲ ဆက္လႊတ္ထားပါက ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လူမဆန္သည့္ျပစ္မႈမ်ား ႏွင့္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ အပါအ၀င္ တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုး ပ်က္စီးမည့္ အၾကမ္းဖက္မႈႀကီးအား ေတြ႕ႀကံဳသြားဖြယ္ရိွေနပါသည္ ” ဟု အစီရင္ခံစာမွ သတိေပးထားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူးညႊန္ၾကားေရးဌာနမွ သတ္မွတ္ထားေသာ သတိေပးစည္းမ်ဥ္း ၈ ခ်က္ႏွင့္ ၫိွစြန္းေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ အဓမၼ အင္အားသံုးခ်ဳပ္ထိန္းခံရသည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး ၈ သိန္း ကိစၥျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာေရးသူတစ္ဦးမွ DVB သို႕ ေျပာဆိုခဲ့သည္။
“ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈႀကီးျဖစ္ေနၿပီလို႕ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ေပမယ့္ အဲ့ဒီအႏ ၱရာယ္ရဲ႕ တြင္း၀ ကို ေရာက္ေနၿပီျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တကယ္လို႕ အဲ့ဒီ စည္းမ်ဥ္းစံၫႊန္းေတြနဲ႕ၫိွစြန္းၿပီဆိုယင္ေတာ့ အေရးယူ ကာကြယ္မႈလုပ္ရေတာ့မွာပါဘဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕က ဒီစာရင္း၀င္ေအာင္ သြတ္သြင္းခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေတြ႕ျမင္တဲ့အတိုင္း ေဖာ္ျပခ်က္သာ ျဖစ္ပါတယ္ ” ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရး သုေတသီ PHR တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဘီလ္ ေဒးဗစၥ (Bill Davis) က ဆိုသည္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေရး အမႈေဆာင္ခ်ဳပ္ မက္သ်ဴး စမစ္(Mattew Smith) က ဤအစီရင္ခံစာသည္ ယံုၾကည္ လက္ခံႏိုင္ေသာ၊ မွ်တေသာ၊ အေရးပါေသာ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပၿပီး၊ မျဖစ္မေနကိုင္တြယ္ရမည့္ ကိစၥျဖစ္သည္ဟု အခိုင္အမာ ဆိုလိုက္သည္။ “ ဒီကိစၥကို မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈစံၫႊန္းနဲ႕ၫိွေနၿပီ ဆိုၿပီး ေဆြးေႏြးတဲ့ အဆင့္ထိေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒီေဆြးေႏြးမႈပန္းတိုင္ကေတာ့ ပိုမိုၿပီးဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးျဖစ္မလာေအာင္ ကာကြယ္ဖို႕ (နဲ႕) မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈလို႕ သတ္မွတ္အတည္ျပဳခံရတာမ်ဳိးကေန ေ၀းကြာေစဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္ ” ဟု ၄င္းမွ DVB သို႕ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အစိုးက ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ျငင္းပယ္ထားၿပီး ျပင္းထန္စြာဖိႏွိပ္ၫွင္းပန္းခံရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕၏ ရခိုင္ျပည္နယ္ပဋိပကၡ (ယမန္ႏွစ္ ဇြန္လ)မွစတင္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွန္း ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္လိႈင္းလံုးမ်ား ရိုက္ခတ္ခဲ့သည္။ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈအဖြဲ႕(Human Rights Watch – HRW) ၏ အလြတ္သေဘာ စံုစမ္းမႈတစ္ရပ္က ျမန္မာ့လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ လူနည္းစုတို႕အား ရွင္းလင္းဖယ္ရွားျခင္းလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ကိုယ္စိတ္တစ္လက္တည္း ပူးေပါင္း ပါ၀င္ခဲ့သည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ကာ ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပႏိုင္ခဲ့သည္။
ဤႏွစ္အေစာပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ား၌ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းမ်ား၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား ႏွင့္ အိမ္ေျခ တစ္ေသာင္းမွ် ပ်က္စီးဆံုးရံႈးခဲ့သည္။ အာဏာပိုင္မ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႕က်င္ေရး သေဘာထားမွသည္ တိုင္းျပည္အႏွံ႕ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားျဖစ္လာသည္အထိ အားေပး အားေျမွာက္ျပဳခဲ့ေၾကာင္း၊ အျပင္းထန္ဆံုး ကာလ၌ အၾကမ္းဖက္ခံရသူမ်ာကို ကာကြယ္ရန္သာမက ဒုစရိုက္သားမ်ားကို ႏွိမ္ႏွင္းရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ေၾကာင္း PHR မွ စြပ္စြဲလိုက္သည္။ ၄င္းအျပင္ အၾကမ္းဖက္မႈေနာက္ကြယ္မွ ႀကိဳးကိုင္ထားသည့္ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႕၏ တင္ျပမႈတို႕အေပၚ စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္ကိုလည္း တိုက္တြန္းခဲ့သည္။
“ အာဏာပိုင္အစိုးရက ဖန္တီးတာလို႕ ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတို႕ဟာ လုပ္သင့္တာကို မလုပ္ခဲ့တာကေတာ့ အမွန္ပါဘဲ။ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြနဲ႕စစ္တပ္ရဲ႕လုပ္ရပ္ကို ေလ့လာၾကည့္လိုက္ပါ။ အၾကမ္းဖက္မႈ မရပ္မနားျဖစ္ေနပါလ်က္ မတားဆီးခဲ့ၾကပါဘူး။ လမ္းမေပၚမွာ အျပန္အလွန္ သတ္ျဖတ္ေနတာကိုလည္း ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြက ရပ္ၿပီးသာ ေစာင့္ၾကည့္ေနခဲ့ၾကတယ္။ တိတိက်က်ေျပာရယင္ ဒါဟာ အကာအကြယ္ေပးဖို႕ ပ်က္ကြက္တာပါဘဲ ” ဟု ေဒးဗစၥ က ဆိုေလသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း မိတၳီလာၿမိဳ႕၌ မြတ္စ္လင္မ္ေက်ာင္းသားငယ္မ်ားအား စုၿပံဳသတ္ျဖတ္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ PHR မွ ေမလတြင္ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ၄င္း၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား လွီးျဖတ္ သတ္ျဖတ္ေနစဥ္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားသည္ အရုပ္သဖြယ္ ရပ္ၾကည့္လ်က္သာရိွေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ အဂၤါေန႕က ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ အစီရင္ခံစာ၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏စီးပြားေရးကို သပိတ္ေမွာက္ရန္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕အား လႈံ႕ေဆာ္ေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၉၆၉ အစြန္းေရာက္ အမ်ဳိးသားေရးလႈပ္ရွားမႈသည္ ပြင့္ထြက္လာေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားစြာႏွင့္ အခ်ိတ္အဆက္ရိွေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ မိတၳီလာအၾကမ္းဖက္မႈ မျဖစ္ပြားမီ တစ္ပတ္အလိုတြင္ မီးရိႈ႕မခံလိုပါက ၉၆၉ စတစ္ကာမ်ားကို မိမိတို႕အိမ္မ်ား၌ ေဖာ္ျပထားရမည္ဟုဆို၍ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အုပ္စုမ်ားသည္ တစ္အိမ္တက္ဆင္း ေ၀ငွခဲ့ေၾကာင္း မ်က္ျမင္သက္ေသတစ္ဦးမွ PHR သို႕ ေျပာျပခဲ့၏။
“ တုိက္ခုိက္မႈေတြျဖစ္ပြားလာတဲ့အခါ ၉၆၉ စတစ္ကာကပ္ထားတဲ့အိမ္ေတြ၊ ၉၆၉ နံပါတ္ ေဆးမႈတ္ေရးသားထားတဲ့ အိမ္ေတြဟာ အကာအကြယ္ရခဲ့ၾကတယ္။ ဒါဟာ ခိုင္မာတဲ့ သက္ေသျပခ်က္ မဟုတ္ေပမယ့္လည္း အဲ့ဒီလို ဆက္စပ္ေနမႈကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ တကယ္ကို ေတြ႕ၾကရတယ္။ ၉၆၉ အဖြဲ႕က ဒီကိစၥကို ပစ္မွတ္ထား စီမံတာလားဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ မေျပာတတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတို႕ဟာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈနဲ႕အတူ အမုန္းတရားျဖန္႕ခ်ိေရးအတြက္ ေဒါက္တိုင္ေတြဘဲဆိုတာကေတာ့ အေသအခ်ာပါဘဲ ” ဟု ေဒးဗစၥက ေျပာဆိုသည္။
ယင္းလႈပ္ရွားမႈ၏ နာမည္ႀကီးေဟာေျပာသူတစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဦး၀ီရသူမွာ သူ၏မီးေမ