အဟ္ေလ့ဘိုက္(အ.စ)သတင္းဌာန၊အဗ္နာ
ေဆာင္းပါးရွင္- (ေဒါက္တာ)ေမာင္ဇာနည္ ဘာသာျပန္-ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္
မ်ားမၾကာေသးမီက လူေပါင္းရာေက်ာ္ေသဆံုးေစၿပီး တစ္ေသာင္းႏွစ္ေထာင္ကို အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္သြားေစသည့္ မြတ္စ္လင္မ္ လူနည္းစုအေပၚ အက်ည္းတန္စြာျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈမ်ား၏ ဗဟိုခ်က္၌ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၉၆၉ အစြန္းေရာက္လႈပ္ရွားမႈ ရိွေန၏။ သို႔ေသာ္ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ ႏွင့္ ျပည္တြင္းရိွလူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒီတို႔အၾကား အျပန္အလွန္ ပူးေပါင္းမႈတစ္ဖက္မွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဘုန္းႀကီးမ်ား ဦးေဆာင္ထားသည့္အုပ္စုကို နားမလည္ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ရသည္။
ေအာက္ပါ ဆက္ႏႊယ္က႑မ်ားကို စစ္ေဆးသံုးသပ္မႈ မျပဳဘဲ ရွင္းျပ၍ရႏိုင္ဦးမည္မဟုတ္။
(က) ႏိုင္ငံေတာ္မွ ျပည္တြင္းနာဇီလက္သစ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို အျပစ္လြတ္ေအာင္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးေနမႈ (ခ) လူနည္းစုမြတ္စ္လင္မ္မ်ားအား မ်ဳိးသုဥ္းရွင္းလင္းေရးလကၡဏာမ်ား ထင္ရွားလာေနသည့္ၾကားမွ ဦးသိန္းစိန္၏ တုန္႔ျပန္အေရးယူမႈ မရိွျခင္း (ဂ) အက်ဥ္းအၾကပ္ကာလတစ္ေလွ်ာက္လံုး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္ေသာ အတိုက္အခံအုပ္စုတို႔၏ အက်င့္ပ်က္ယိုယြင္းခ်က္မ်ား
အၾကမ္းဖက္မႈ၏ ပရမ္းပတာျမင္ကြင္းက တိုင္းျပည္၏လားရာ၊ ျပန္လည္ျပဳျပင္မြမ္းမံေရးႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အဓိက ေမးခြန္းမ်ားစြာ ထြက္ေပၚလာေစသည္။
၉၆၉ ဂိုဏ္း၏လႈပ္ရွားမႈသည္ အဘယ္ကဲ့သို႔ ေရပန္းစားက်ယ္ျပန္႔လာသနည္း၊ တိုင္းျပည္တစ္ခြင္ အဘယ္ကဲ့သို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ရပါသနည္း ?
လူမ်ဳိး ႏွင့္ ဘာသာ သန္႔စင္ေရး အတြက္ ဦးထိပ္ထားသည္ဟု အသံထုတ္ခ်က္ႏွင့္အတူ ထြက္ေပၚလာေသာ ေခတ္သစ္ အမ်ဳိးသားေရး လႈပ္ရွားမႈသည္ ဗုဒၶအႏွစ္တရား၊ အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ စီးပြားေရးအေပၚ တလြဲ အသံုးခ်ထားသည္ျဖစ္၍ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္းက ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ၏ နာဇီ၀ါဒႏွင့္ ကြဲလြဲျခားနားျခင္း မရိွေၾကာင္း၊ေတြ႕ရသည္။ ၄င္း ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈေရပန္းစားလာသည့္ အဓိက အခ်က္သံုးရပ္ ရိွေၾကာင္းကို ေတြ႕ရသည္။
ပထမအခ်က္မွာ ၉၆၉ ေခါင္းေဆာင္ ဦး၀ီရသူကဲ့သို႔ ဗုဒၶဓမၼသင္ၾကားေရးဌာနမ်ားမွ စစ္ေသြးၾကြ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေဟာေျပာသ ူ အခ်ဳိ႕က အေထြေထ ြစီးပြားေရး အၾကပ္အတည္းမ်ား ႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ယဥ္ေက်းမႈပ်က္စီးေနမႈအတြက္ ျပည္တြင္း မြတ္စ္လင္မ္တို႔ကို ဓားစာခံအျဖစ္ အမိအရ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ဗမာလူမ်ဳိးတို႔ကို မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ စီးပြားေရးလက္၀ါးႀကီးအုပ္မႈႏွင့္ ဂုတ္ေသြးစုပ္မႈကို စုေပါင္းခံစားရသည့္ သားေကာင္မ်ားအလား ပံုေဖာ္ၾကသည္။
ဒုတိယအခ်က္မွာ ၉၆၉ အုပ္စုသည္ အစဥ္အလာရိွခဲ့ေသာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး၀ါဒကို လူမ်ားစု ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအၾကား မေနမနား ေပါက္ေပါက္ေဖာက္ၾကသည္။
တတိယအခ်က္မွာ ရဲဌာန၊ ေထာက္လွမ္းေရး၊ စစ္တပ္၊ ဌာနဆိုင္ရာ ႏွင့္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ပင္မက်န္ ဦးသိန္းစိန္၏ စီမံမႈေအာက္၌ ရိွေနၾကကုန္ေသာ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္း အားလံုးနီးပါးက ျမင္သာထင္သာစြာ နာဇီလက္သစ္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား အုပ္စုကို ျပစ္ဒဏ္မွ ေဘးမဲ့ေပးထားသည့္ အျပင္ အားေပးအားေျမွာက္ျပဳလုပ္ေနၾကေပသည္။
ေနျပည္ေတာ္အစိုးရသည္ အစြန္းေရာက္လႈပ္ရွားမႈမ်ားအေပၚ မည္သည့္ၿဖိဳခြင္းမႈ ျပဳလုပ္ပါသနည္း ?
ယမန္ႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀းတြင္ ဦးသိန္းစိန္မွ လူမ်ဳိးေရး မုန္းတီးမႈျဖန္႔ခ်ိေနသည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား ကို တရား၀င္ျပစ္တင္ စကားဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူ၏ အစိုးရအဖြဲ႕သည္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရးအမုန္းတရား သို႔မဟုတ္ ရိုဟင္ဂ်ာမုန္းတီးေရးတို႔ကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း သြတ္သြင္းလႈံ႕ေဆာ္ေနသူ မည္သူတစ္ဦးကိုမွ်ပင္ မည္သည့္အေရးယူမႈမ်ား မျပဳလုပ္ခဲ့ၾက။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး
အမုန္းတရားမ်ားကို ျဖန္႔ေ၀ သြတ္သြင္းျခင္း၊ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား တစ္ဆင့္ခ်င္း လက္စတံုးပစ္ရန္ လႈံ႕ေဆာ္ျခင္း၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း အေပၚ ၾသဇာသံုးျခင္း စသည္တို႔ကို လုပ္ေဆာင္ေနၾကသူ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦး တစ္ေလကိုမွ်ပင္ သူ၏အာဏာပိုင္တို႔မွ ထိန္းသိမ္းျခင္း သို႔မဟုတ္ ဟန္႔တားျခင္းလည္း မရိွခဲ့ေခ်။
“ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ အခ်ဳိ႕ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တစ္သီးပုဂၢလမ်ားထံ၌ လူမ်ဳိးေရး မုန္းတီးမႈ ႀကီးထြားျမင့္တက္လာေနသည္။ ၄င္းတို႔သည္ ျပည္တြင္းႏွင့္ျပည္ပရိွ (ရခိုင္)လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ပင္ ပတ္သက္ အားေပးမႈရိွေနသည္ ” ဟု ပါလီမန္သို႔ ၾသဂုတ္လကတင္သြင္းေသာ သမၼတအစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထား၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အေနာက္တိုင္းထိပ္တန္း မီဒီယာမ်ားမွ ေခါင္းႀကီး သတင္းအျဖစ္ တခမ္းတနား ေဖာ္ျပထားေသာ ဦးသိန္းစိန္၏ သဟဇာတအတူ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရးအဆို ႏွင့္ သူ႔အစိုးရ၏တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈမရိွျခင္းအၾကား၀ယ္ တံတားထိုးမရႏိုင္သည့္ ကြက္လပ္ျဖစ္ေနေပသည္။
အၾကမ္းဖက္လူအုပ္ႀကီးက မ်က္ေမွာက္၌ေသာင္းက်န္းေနပါလ်က္ ေဒသခံရဲတပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ မတုန္မလႈပ္ ရပ္ၾကည့္ေနခဲ့ေၾကာင္း ဟူသည့္ သူ႔အစိုးရ၏ တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈ မရိွပံုကို အထက္ပါ မီဒီယာမ်ားကပင္ ေလ့လာသံုးသပ္ တင္ျပမႈ မျပဳခဲ့ၾက။
မည္သူမဆို ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွန္းတြင္ မ်ားေျမာင္လွစြာေသာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးလႈံ႕ေဆာ္ခ်က္မ်ား၊ စီဒီႏွင့္ဒီဗီဒီမ်ား၊ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀မႈမ်ားကို အလြယ္တကူ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ပိုမိုပြင့္လင္းျမင္သာလာေသာ ႏို္င္ငံ့လူမႈ၀န္းက်င္၌ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး သတင္းလိမ္မ်ား၊ မုန္းတီးေရးအျမင္မ်ားျဖန္႔ေ၀ရန္ တရား၀င္ ခြင့္ျပဳသည့္ႏွယ္ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ သို႔တေစ Voice Weekly သတင္းစာမွ သတၳဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာန၏အလြဲသံုးစားမႈဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္မွ် ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပရာတြင္မူ အာဏာပိုင္မ်ားက တရားစြဲခဲ့ေပသည္။
အစၥလာမ္အေပၚအျမင္မွားေၾကာက္ရြံ႕ၿပီးအၾကမ္းဖက္လာေအာင္စီစဥ္သူမ်ား၊ အမုန္းတရားပြဲမ်ားကို ဦးသိန္းစိန္အစိုးရမွ နည္းလမ္းတက် မႏွိမ္နင္းပါလွ်င္၊ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္အျခား တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားအေပၚ က်ဴး