အဟ္ေလ့ဘိုက္ (အ.စ) သတင္းဌာန၊ အဗ္နာ
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ (ဓာတ္ပုံ – Steve Tickner / ဧရာ၀တီ)
အိႏိၵယျပည္နယ္ ကီရာလာက ညႊန္႔ေပါင္းစနစ္ကေတာ့ တမူထူးျခားတ့ဲ အေျခအေနေတြ အတြင္းက ေပၚေပါက္လာခ့ဲတယ္။ ကီရာလာက စနစ္ဟာ အခ်ိန္န႔ဲအမွ် လူမ်ိဳးစု တိမ္းေစာင္းမႈဒဏ္ေတြကို ခံရတယ္။ ကီရာလာ ျပည္နယ္မွာ ႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိက ႏိုင္ငံေရးၾသဇာရိွ အဖြဲ႕ ၄ ဖြဲ႕ရိွတယ္။ ခရစ္ယာန္ေတြ၊ ဟိႏၵဴဇာတ္ျမင့္၊ ဇာတ္နိမ့္န႔ဲ မြတ္ဆလင္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ၁၉၅၀ န႔ဲ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ကာလေတြမွာ အဲဒီ အဖြဲ႕ ၄ ဖြဲ႕ထဲက ဘယ္အဖြဲ႔မွ ျပည္နယ္ကို တဦးတည္း အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္း မရိွတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္ဆုံးမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ ျပည္နယ္ အၿပိဳင္အဆိုင္ရိွတ့ဲ ညႊန္႔ေပါင္းစနစ္ထဲကို သက္ဆင္းသြားခ့ဲရတာပဲ။ ဒီညႊန္႔ေပါင္းထဲမွာ အဓိကအဖြဲ႔ ၄ ဖြဲ႔က အဖြဲ႔၀င္တခ်ိဳ႕ အနည္းန႔ဲအမ်ား တဖြဲ႕ခ်င္းစီကေတာ့ ထည့္သြင္းပါ၀င္ခြင့္ ရၾကတယ္။
ဒါေပမယ့္ အခ်ိန္န႔ဲအမွ် အဲဒီအဖြဲ႕၀င္ ထည့္သြင္းပါ၀င္မႈ အခ်ိဳးအစားဟာ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေနၿပီး မတည္ၿငိမ္ဘူး။ အဖြဲ႔ေတြ အားလုံး အေႏွးန႔ဲ အျမန္ဆိုသလို ပါ၀ါတခ်ိဳ႕ကို က်င့္သုံးတာမ်ိဳး ရိွေပမယ့္ ႀကီးမားခမ္းနားတ့ဲ ဂရန္းညႊန္႔ေပါင္း တဖြဲ႔ေတာ့ မဟုတ္ေပဘူး။ ဒီထဲမွာ အင္အားအရိွန္ေကာင္းတ့ဲ အတိုက္အခံတဖြဲ႔ အၿမဲတမ္းရိွတယ္။ အုပ္စုတခုကေန ကြဲအက္ ပ့ဲထြက္လာတ့ဲ အုပ္စုတဖြဲ႔ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္၊ ဒါမွမဟုတ္ အုပ္စုတစုဟာ ညြန္႔ေပါင္းအဖဲြ႔က ေပးကမ္းတာကို မေက်နပ္ဘူး။ ဒီေတာ့ အဲဒီအဖြဲ႕က ၫြန္႔ေပါင္းကို အေျပာင္းအလဲလုပ္ဖို႔ သူ႔ဘက္အားေပးမႈေတြကို စုစည္းႏုိင္တယ္။ ၫြန္႔ေပါင္းကို အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစမယ္၊ သူ႔ဘက္ကို အားေပးပါလို႔ က်န္အဖြဲ႕ေတြကို ကမ္းလွမ္းလိုက္ႏိုင္တ့ဲ သေဘာပဲ။ ဒီသူ႔ရဲ႕ ကမ္းလွမ္းခ်က္ဟာ က်န္အုပ္စုေတြရဲ႕ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အက်ိဳးအျမတ္ေတြကို ခ်ိန္ဆၾကည့္လာႏိုင္ေစတယ္။ အလႊာအဆင့္ဆင့္၊ အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွတ့ဲ မဲဆႏၵနယ္ေတြမွာ မဲေတြကို ၫြန္႔ေပါင္း ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြကို ေထာက္ခံဖို႔ လူမ်ိဳးစုစည္းခ်ထားမႈေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး စုေပါင္းထားတယ္။
ၫြန္႔ေပါင္းတဖြဲ႕စီရဲ႕ အစီအစဥ္က ညွိႏိႈင္း အေပးအယူလုပ္တာပဲ။ အဲဒီအဖြဲ႕ရဲ႕ ပံုရိပ္အတိအက် ဘယ္လိုရွိမလဲဆိုတာက အဖြဲ႕တြင္း ပါ၀င္သူေတြရဲ႕ အတိုင္းအဆအေပၚ မူတည္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြဲျပားမႈနက္နဲတဲ့ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းေတြထဲမွာ ဖယ္ထုတ္ျခင္းဆိုတာ အၿမဲတမ္း ျဖစ္ေနႏိုင္တ့ဲ ကိစၥေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ေတြဟာ အေသ မဟုတ္ဘဲ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဒါ့အျပင္ အၿပိဳင္အဆိုင္ ၫြန္႔ေပါင္းေတြ ရွိေနမႈဟာ လူမ်ိဳးစု အုပ္စုေတြအတြင္း အကြဲအၿပဲေတြကို အားေပးတယ္။ ဒါမွ ကြဲထြက္လာတဲ့ အဖြဲ႔တဖြဲ႔ဟာ တျခား ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔န႔ဲ ပူးေပါင္းသြားႏိုင္တာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုပဲ အျခားတဖြဲ႔ကလည္း ေနာက္ထပ္ တဖြဲ႔န႔ဲ မဟာမိတ္ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ ေျပာင္းလဲႏိုင္တ့ဲ သဘာ၀ရိွရင္ ေျပာင္းလဲမႈကို ျဖစ္ေပၚေစတာပါပဲ။ လူမ်ိဳးစု အၾကမ္းဖက္မႈပုံစံေတြ ၀န္းရံေနတ့ဲ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ ကီရာလာျပည္နယ္ဟာ သိသာထူးျခားတ့ဲ ျခြင္းခ်က္ ျဖစ္ရပ္တခုပါပ။ဲ
ကီရာလာျပည္နယ္ရဲ႕ ျခြင္းခ်က္အသြင္အျပင္ဟာ ပဋိပကၡေတြ ကင္းမဲ့မႈ ဒါမွမဟုတ္၊ ခါးခါးသီးသီး ဖက္ၿပိဳင္မႈ ျပႆနာေတြ မရိွတ့ဲအတြက္ မဟုတ္ဘူး။ ဒါန႔ဲ ဆန္႔က်င္ဘက္က ဟိႏၵဴဇာတ္နိမ့္ေတြရဲ႕ ဇာတ္ျမင့္ေတြအေပၚ မေက်နပ္ခ်က္ေတြဟာ မၿပီးဆုံးႏိုင္ဘဲ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ပဲ။ ဟိႏၵဴန႔ဲ မြတ္ဆလင္ေတြဟာ တဖက္ကိုတဖက္ ေၾကာက္ေနၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီႏွစ္ဖက္စလံုးကလည္း ခရစ္ယာန္ေတြ ပါ၀ါပိုႀကီးထြားလာမွာကို စိုးရိမ္တယ္။ တလွည့္စီအားျဖင့္ ခရစ္ယာန္ေတြကလည္း ဟိႏၵဴေတြအေပၚ လႊမ္းမိုးမယ့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ အၿငိဳးအေတးေတြ ထားေနသူေတြဆိုၿပီး မယုံၾကည္ဘူး။ ကီရာလာျပည္နယ္ရဲ႕ ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕ေတြဟာ ပဋိပကၡ အလြန္အက်ဴးမျဖစ္တ့ဲ လမ္းေနာက္ကို လိုက္တာမဟုတ္ဘဲ အဲဒီ အစား ပဋိပကၡေတြကို ညႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ေတြက အလြန္အကၽြံ မျဖစ္ေအာင္ ထိန္းတာပဲ ျဖစ္တယ္။
ကီရာလာျပည္နယ္မွာ ဒီလိုမ်ိဳး ၫြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕ေတြကို အခ်င္းခ်င္း ယွဥ္ၿပိဳင္အံတုေနၾကမႈ ႀကီးထြားလာတ့ဲ အေျခအေနကို ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပဳထားတ့ဲ အေနအထား ၄ ခု ရိွတယ္။ ပထမတခုက ျပည္နယ္ရဲ႕ ေပါင္းစုံပါ၀င္ေနတ့ဲ ၀င္႐ိုးစြန္းႀကီး မတည္ၿငိမ္မႈပဲ။ ဒီအေနအထားက ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ ပုံစံမ်ိဳးသြားဖို႔ ေရွာင္လႊဲလို႔ မရႏုိင္ျဖစ္ရတာ အရွင္းလင္း ႀကီးပဲ။ ဒုတိယတခ်က္က ၫြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕ေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ ႀကိဳတင္ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ လုပ္ထားၾကတာပါ။ စာရင္းတခုတည္းကေန တဖြဲ႕ခ်င္းစီက ယွဥ္ၿပိဳင္ရတဲ့အခါ ေနရာခဲြေ၀ေပးဖို႔က အဓိက ျပႆနာ ျဖစ္လာတယ္။ တဆက္တည္းမွာပဲ မေလးရွားမွာလိုေပါ့၊ အုပ္စုတဖြဲ႕က မဲဆႏၵရွင္ေတြဟာ ေနာက္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းကို မဲေပးဖို႔ တိုက္တြန္း ေစ့ေဆာ္ခံရတာပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါမ်ိဳးက လူမ်ိဳးစုျပႆနာရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ညွိႏိႈင္းေစ့စပ္မႈမ်ိဳး လုပ္မွသာ ျဖစ္ႏိုင္တာပဲ။
တတိယတခ်က္က မေလးရွားမွာ အဓိက ဦးစားေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုမႈေတြဟာ လူမ်ိဳးစု ၀န္းရံမႈေတြရွိမွသာ အခြင့္အေရးေတြ ရႏိုင္ၿပီး အုပ္စုအဖြဲ႕ ၃ ပိုင္း ကြဲထြက္သြားေစခ့ဲတယ္။ မေလးရယ္၊ လူမ်ိဳးစုအခ်င္းခ်င္းန႔ဲ မေလး မဟုတ္သူဆိုၿပီးေတာ့ပါပဲ။ ကီရာလာျပည္နယ္မွာ ဘယ္အဖြဲ႕ကမွ သူတို႔က ဌာေနတိုင္းရင္းသား ပိုျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး အေရးဆိုလို႔မရဘူး။ အက်ိဳးရလဒ္ကေတာ့ စိတ္ပ်က္သြားၾကတ့ဲ ေတာင္းဆိုေရးသမားေတြဟာ အၿပိဳင္အဆိုင္မကင္းတ့ဲ ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ထဲက ိုက်ဆင္းသြားႏိုင္တာပဲ ျဖစ္တယ္။ ညွိႏိႈင္းေစ့စပ္မႈလုပ္လာဖို႔ အတုိက္အခံ ျဖစ္သြားတာထက္ ဒီၫြန္႔ေပါင္းေခ်ာက္ထဲ ပိုၿပီး ထိုးက်သြားႏုိင္တာပါ။ ဒါဟာ လူမ်ိဳးစု မေက်နပ္ခ်က္ အႏၲရာယ္သံသရာထဲ တ၀ဲလည္လည္န႔ဲ ဆုံးေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး ျဖစ္သြားေစတယ္။ အစိုးအရ အေျပာင္းအလဲတခုဟာ ပါ၀ါကို ဦးတည္မယ့္ ကြဲျပားတ့ဲလူမ်ိဳးစုေပါင္းစုံ ညႊန္႔ေပါင္း အဖြဲ႔တဖဲြ႕ကို ျဖစ္ေပၚေစတယ္။ စတုတၳအခ်က္ကေတာ့ ပထမတခ်က္တုန္းက ညႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕ေတြဟာ အမ်ိဳးသားေရး အဆင့္ အိႏိၵယပါတီေတြ အ၀န္းအ၀ိုင္းထဲမွာ အေျချပဳတာ။ အဲဒီပါတီေတြဟာ အျပင္ပန္းအရ လူမ်ိဳးစုမဟုတ္တ့ဲ ပါတီေတြ
ျဖစ္ၾကတယ္။ ကြန္ဂရက္န႔ဲ ကြန္ျမဴနစ္ေတြဆိုၿပီးေတာ့ ရိွခ့ဲၾကတာပဲ။ လူမ်ိဳးစုအဖြဲ႕ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ ပါတီေတြကို ထိန္းသိမ္းထားတာ။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိဳ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာလည္း ဒီအမ်ိဳးသား ပါတီေတြထဲကို ၀င္ခ့ဲၾကတာေတြ ရိွပါတယ္။ ကီရာလာျပည္နယ္ဟာ ေစ့စပ္အေပးအယူလုပ္ဖို႔န႔ဲ ညႊန္႔ေပါင္းဖြဲ႕ဖို႔ ျဖစ္စဥ္ေတြ စတင္ဖို႔ လူမ်ိဳးစုဆိုင္ရာ ရည္မွန္းခ်က္ေတြအတြက္ ဒီလူမ်ိဳးစုမဟုတ္တ့ဲယာဥ္ေတြကို အစကတည္းက ပိုင္ဆိုင္ထားခ့ဲတာ