အဟ္ေလ့ဘိုက္ (အ.စ) သတင္းဌာန ၊ အဗ္နာ
မတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔က တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕၊ လီဒိုဟိုတယ္တြင္ က်င္းပေသာ မေလးရွားအစိုးရႏွင့္ စစ္ဖက္ဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၌ ေပ်ာက္ဆံုးေလယာဥ္မွ လူမ်ား၏ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ားက သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား မရရွိ္မႈအေပၚ ေဒါသထြက္ ေအာ္ဟစ္ေနစဥ္ (ဓာတ္ပံု – Reuters)
မေလးရွား ေလေၾကာင္းလိုင္းမွ သီတင္း ၂ ပတ္ေက်ာ္ၾကာ ေပ်ာက္ဆံုးေနသည့္ MH370 ဘိုးအင္းေလယာဥ္ေပၚတြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံသား ၁၀၀ ေက်ာ္ ပါသြားၿပီးေနာက္ ရွာေဖြေရးအတြက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက တခ်ိန္လံုး တြန္းအားေပးခဲ့သည္။ ျဖန္႔က်က္ထားေသာ ၿဂိဳဟ္တု ၂၁ လံုး၊ စစ္သေဘၤာ အုပ္စုတစုတို႔ျဖင့္ အင္တိုက္အားတိုက္ ရွာေဖြခဲ့သည္။
မေလးရွားႏိုင္ငံသို႔ စံုစမ္းေရးမွဴးမ်ား ေစလႊတ္သည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသား ခရီးသည္မ်ား၏ ေနာက္ခံအေၾကာင္း အမ်ားကို စစ္ေဆးေနသလို အေနာက္ဖက္ေဒသမ်ားမွ ေရဒါ႐ုပ္ပံုမ်ားကို ရွာေဖြစစ္ေဆးေနသည္။ မေလးရွားအစိုးရကိုလည္း ေန႔စဥ္လိုလို ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ေနခဲ့သည္။ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ လူ ၂၃၉ ဦးပါသြားၿပီး ၃ ပံု ၂ ပံုမ်ာ တရုတ္ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္သည္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ အေမရိကန္ႏွင့္ ပစိဖိတ္ အေနာက္ပိုင္းမွ အေမရိကန္၏ ဗ်ဴဟာေျမာက္ လႊမ္းမိုးမႈအတြက္ ၿပိဳင္ဖက္တဦးအျဖစ္ အလွ်င္အျမန္ တိုးတက္လာခဲ့ေသာ္လည္း မေလးရွားႏိုင္ငံႏွင့္ အတူ ေလယာဥ္ရွာေဖြျခင္းႏွင့္ မတ္လ ၈ ရက္ေန႔ အေစာပိုင္းတြင္ MH370 ေလယာဥ္ဘာေတြ ျဖစ္ခဲ့သည္ကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္သည့္အခါ၌ ေဒသအတြင္းတြင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ အာဏာ၊ ၾသဇာ၊ နည္းပညာႏွင့္ စစ္အင္အားတို႔ အကန္႔အသတ္ရရွိေနျခင္းကို ထုတ္ျပသလို ျဖစ္ခဲ့ရေၾကာင္း New York Times သတင္းစာႀကီးက ေဝဖန္သည္။
ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ားအတြက္ ေသာကေရာက္ေနရသူမ်ားက အေျဖေရေရရာရာေပးရန္ ေတာင္းဆိုေနခဲ့ေသာ္လည္း ၂ ပတ္ၾကာသည္အထိ တရုတ္အစိုးရက အေျဖမေပးႏိုင္ဘဲ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးတြင္ မေလးရွား၏ ဦးေဆာင္မႈေနာက္သို႔သာ လိုက္ေနရသည္။ မေလးရွားကလည္း အေမရိကန္ FBI ႏွင့္ ပင္တဂြန္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္၊ ၾသတေၾတးလ် ေတာ္ဝင္ေလတပ္ စသည္တို႔ကို အကူအညီ ေတာင္းခံခဲ့သည္။
မေလးရွားအစိုးရ၏ အျပည့္အဝ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ မရွိဟု ယူဆၾကၿပီး တရုတ္အပါအဝင္ တျခားႏိုင္ငံမ်ားက ေရာက္ရွိေနၾကေသာ ကူညီမည့္အရာရွိမ်ား စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ ျဖစ္ခဲ့ၾကေၾကာင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားက ေဝဖန္သည္။ ဤသည္မွာလည္း တရုတ္အစိုးရပိုင္ မီဒီယာမ်ားက မေလးရွားကို မၾကာခန ျပစ္တင္ ေဝဖန္ေနျခင္းကို ေယာင္ျပန္ဟပ္ျခင္းဟု ဆိုသည္။ မိမိ ပိုင္နက္မွ ထြက္လာသည့္အခ်ိန္တြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ သူႏွင့္ ပံုမွန္ဆက္ဆံေရး ရွိေနသည့္ မေလးရွား အပါအဝင္ ႏိုင္ငံငယ္မ်ားအေပၚ အသာစီးယူႏိုင္သည့္ အေနအထား မရွိေတာ့ဟု New York Times သတင္းစာႀကီးက ေထာက္ျပသည္။
မေလးရွားႏိုင္ငံႏွင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံၾကားတြင္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စီးပြားေရး ဆက္ဆံမႈ အားေကာင္းခဲ့ၿပီး တရုတ္ ဒု သမၼတ ရွီ က်င့္ဖ်င္ (Xi Jinping) ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလအတြင္းက မေလးရွားႏိုင္ငံသို႔ အလည္အပတ္ ေရာက္ရွိၿပီး စီးပြားေရးႏွင့္ စစ္ေရးအရ အနီးကပ္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ ကတိျပဳခဲ့သည္။ အကဲဆတ္သည့္ ကိစၥတခ်ိဳ႕တြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံက မေလးရွားကို ဖိအားေပးခဲ့ျခင္းမ်ိဳးလည္း ရွိသည္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္တြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံမွ ထြက္ေျပးခဲ့ေသာ ဝီဂါ (Uighur) မြတ္စလင္ ၆ ဦးအား မေလးရွားႏိုင္ငံက ျပန္ပို႔ခဲ့ျခင္းကို တရုတ္ႏိုင္ငံက ႀကိဳဆိုခဲ့သည္။
မေလးရွားႏိုင္ငံကို ဖိအားေပးျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ “တကယ္လို႔ သူတို႔ကို တြန္းအားမေပးဘူးဆိုရင္ သူတို႔ လႈပ္ရွားမွာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒါက သူတို႔ရဲ႕ စီမံခန္႔ခြဲေရး စြမ္းရည္နဲ႔ အမ်ားႀကီးဆိုင္သလို သူတို႔ ဓေလ့စ႐ိုတ္နဲ႔လည္း ဆိုင္ပါတယ္” ဟု ယူနန္ လူမူေရးသိပၸံ အကယ္ဒမီ (Yunnan Academy of Social Sciences) မွ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေရးရာ ပညာရွင္ Zhu Zhenming က သူ႔အျမင္ကို ေျပာသည္။ မလုပ္ခ်င္တာ တခုတည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ၊ မလုပ္ႏိုင္တာလည္း ပါသည္ဟု အဆိုပါ ပညာရွင္က ေဝဖန္ေသးသည္။
တဖက္သားကို အထင္ေသးျခင္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္သည့္ စကားမ်ားကို သံခင္းတမန္ခင္းအရ ေျပာသည့္ တရုတ္ တာဝန္ရွိသူတို႔၏ မွတ္ခ်က္မ်ားတြင္လည္း ေတြ႔ႏိုင္သည္ဟု နယူးေယာက္တိုင္းမ္ သတင္းစာက ေထာက္ျပသည္။ မေလးရွားႏိုင္ငံဆိုင္ရာ တ႐ုတ္သံအမတ္ႀကီး Huang Huikang က “မေလးရွားအစိုးရမွာ MH370 ျဖစ္ရပ္ကို ကိုင္တြယ္ဖို႔အတြက္ လံုေလာက္တဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္၊ နည္းပညာနဲ႔ အေတြ႔အႀကံဳ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ အေကာင္းဆံုး လုပ္ခဲ့ပါတယ္” ဟု ကြာလာလမ္ပူၿမိဳ႕တြင္ သတင္းေထာက္မ်ားကို ေျပာၾကားခဲ့သည္။
တနည္းေျပာရလွ်င္ ထိုသို႔ ျပစ္တင္ေျပာဆိုျခင္းမ်ားေၾကာင့္ တ႐ုတ္လူမ်ိဳး အမ်ားအျပားက သူတို႔၏ ႏို္င္ငံေရး ယဥ္ေက်းမႈသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားထက္ အဆင့္ျမင့္သည္ဟု ယူဆၾကေၾကာင္း အမ်ားက ယံုၾကည္ထားမႈကို ပိုၿပီး အားေကာင္းေစခဲ့သည္။ ကမာၻ၏အျမင္တြင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွသည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအားနည္းခဲ့သည့္ ေဒသျဖစ္၍ တ႐ုတ္ကို ေမာ့ၾကည့္ခဲ့ရကာ ေျပလည္ေအာင္ဆက္ဆံရင္း အတုယူခဲ့ရသည္ ဟူ၍ျဖစ္ေနသည္။
မြတ္စလင္ မေလးလူမ်ိဳးမ်ား လႊမ္းမိုးထားၿပီး တရုတ္လူမ်ိဳး လူနည္းစုလည္း ရွိေနေသာ မေလးရွားႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္၍ တရုတ္အစိုးရႏွင့္ တရုတ္ျပည္သူမ်ား အျမင္တြင္ ျခြင္းခ်က္ မရွိပါ။ ေလယာဥ္ေပ်ာက္ဆံုးသည့္ ကိစၥက ထို မမွ်တသည့္ အျမင္ကို ပိုမို အားေကာင္းေစသည္ဟု ေလ့လာသူတို႔က သံုးသပ္သည္။
စင္ကာပူ အမ်ိဳးသား တကၠသိုလ္၊ East Asian Institute မွ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူ ပညာရွင္ Bo Zhiyue က “မေလးရွား အစိုးရရဲ႕ ပံုရိပ္က တ႐ုတ္အစိုးရနဲ႔ ျပည္သူေတြရဲ႕အျမင္မွာ က်ဆင္းသြားရတယ္။ မေလးရွား အစိုးရနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ တ႐ုတ္အစိုးရက ပိုၿပီး ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ တုန္႔ျပန္ႏိုင္ပါတယ္” ဟု ေျပာသည္။ ထိုအခ်က္က သူတို႔၏ စနစ္သည္ တျခားစနစ္မ်ားထက္ နိမ့္က်မႈ မရွိေၾကာင္း၊ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ သူတို႔က စြမ္းေဆာင္ရည္ သာလြန္ေၾကာင္း တရုတ္လူမ်ိဳးမ်ားအၾကား အျမင္ ပိုအားေကာင္းသြားေစႏိုင္သည္ သူက ဆက္ေျပာသည္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကဲ့သို႔ပင္ မေလးရွားႏိုင္ငံသည္လည္း ႏိုင္ငံေရးပါတီ တခုတည္းက ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံတခု ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အေရးပါသည့္ ကြဲျပားျခားနားမႈမ်ား ရွိေနသည္။ မေလးရွားႏိုင္ငံတြင္ အတိုက္အခံ ပါတီမ်ား အင္အားႀကီးႀကီးမားမားျဖင့္ ရွိေနၿပီး တျခားအိမ္နီးခ်င္