အဲဟ္ေလ့ဘိုက္(သ) (အ.စ) သတင္းဌာန အဗ္နာ
================================================
ဩဂုတ္လ တတိယပတ္ အတြင္းက ဂြၽန္ကယ္ရီႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေတြ႕ဆံုခဲ့စဥ္ (ဓာတ္ပံု – Simon Lewis / The Irrawaddy)
အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တေယာက္္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေပၚ အေမရိကန္ ရဲ႕ ေပၚလစီနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ စိတ္ပ်က္ေနတာကို ဘယ္သူမွ သတိထားမိပုံမေပၚပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ စစ္တပ္ခ်င္း ဆက္ဆံေရး ေပၚလစီ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ေပါ့။
သူက အဲဒီလုိ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ ျဖစ္ေနတာကုိ လူသိ႐ွင္ၾကားေတာ့ ထုတ္ေဖာ္မေျပာဘူးေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူမနဲ႔ နီးစပ္တဲ့သူေတြကေတာ့ အုိဘားမား အစုိးရ အေနနဲ႔ ျမန္မာ စစ္တပ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရး တုိးျမႇင့္ဖုိ႔အတြက္ အခ်ိန္မက်ေသးဘူးလုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ယုံၾကည္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ လူနည္းစု တုိင္းရင္းသားေတြအေပၚ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စစ္ရာဇဝတ္မႈေတြက်ဳးလြန္ခဲ့တာပါ။ ႐ွမ္းေခါင္းေဆာင္ ဦးခြန္ထြန္းဦးနဲ႔ ၈၈မ်ဳိးဆက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးန ့ဲ ပြင့္လင္းလူအဖြဲ႔အစည္းက ကုိျမေအးတုိ႔ အပါအဝင္ ထင္႐ွားတဲ့ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာသလုိေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။
သူတုိ္ ့အဲဒီလုိထင္ေပမယ့္ အေမရိကန္နဲ့ အျခားအေနာက္ႏုိင္ငံကေတာ့ ဂ႐ုစုိက္ပုံ မေပၚပါဘူး။ အေမရိကန္အျပင္္ ၿဗိတိန္နဲ႔ ၾသစေတးလ်တုိ႔ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္ေနတဲ့ ဒီအခ်ိန္မွာ စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရး တည္ေဆာက္ဖုိ႔အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ေနၾကပုံပါပဲ။ အဲဒီႏုိင္ငံေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ လႊတ္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္က ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့ တပ္မေတာ္ တည္ေဆာက္ေရးနဲ ့ လူ႔အခြင္ ့အေရးကိစၥေတြကုိ ေဆြးေႏြးခဲဲ့ၿပီးပါၿပီ။
ဥပမာေျပာရရင္ အေမရိကန္က ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရးဟာ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္တဲ့ေဒသေတြမွာ လူေတြကုိ ကူညီကယ္ဆယ္ဖုိ႔ သင္တန္းေပးတာတုိ႔၊ က်င့္ဝတ္နဲ႔ တရားဥပေဒစုိးမုိးေရးေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သင္တန္းေပးတာတုိ႔ စတဲ့ တုိက္ခုိက္ေရးမဟုတ္တဲ့ ကိစၥရပ္ ေတြကုိ အဓိကထားေဆာင္ရြက္သြားမယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။
ၾသဂုတ္လအေစာပုိင္းမွာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဂြၽန္ကယ္ရီ ရန္ကုန္ကုိ အလည္လာစဥ္က ဒီလုိ အစီအစဥ္ေတြေဆာင္ရြက္ဖုိ႔႐ွိတဲ့အ ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ နီးစပ္တဲ့သူေတြက သိပ္မၾကာေသးခင္ က်ေနာ့္ကုိ ဒီလုိေျပာပါတယ္။ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္က အေမရိကန္ရဲ႕ ဒီအစီအစဥ္ေတြကုိ ေယဘုယ်အားျဖင့္ သေဘာမတူေပမယ့္ အဲဒီလုိ သေဘာမတူတဲ့အေၾကာင္းကုိေတာ့ ထုတ္ေဖာ္မေျပာခဲ့ပါဘူးတဲ့။ စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရး အစီအစဥ္ေတြကုိ စတင္ေဆာင္ရြက္ေနခဲ့ၿပီျဖစ္တာမုိ႔ သူ႔အေနနဲ႔ ကန့္ကြက္ဖုိ႔ဆုိတာ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအစီအစဥ္ေတြကုိ ေထာက္ခံေပးဖုိ႔ကုိေတာ့ သူက ျငင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္နဲ႔ အျခားအေနာက္ႏုိင္ငံက အစုိးရေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အရပ္သားအမည္ခံအစုိးရနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ စိတ္အားထက္သန္ေနတာေတာ့ ထင္႐ွားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ရာစုႏွစ္တဝက္ၾကာ စစ္အစုိးရက အုပ္စုိးလာၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ ျပည္သူေတြ သာတူညီမွ် တုိးတက္မႈေတြခံစားရ႐ွိႏုိင္ေအာင္ အကူအညီေပးခ်င္တယ္လုိ႔ အေနာက္ႏုိင္ငံအစုိးရေတြကေျပာပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဲ႔ အျခား အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ေတြက ဒီရည္မွန္းခ်က္ေတြကုိ မကန္႔ကြက္ဘူးဆုိတာ ထင္႐ွားပါတယ္။ အဲဒီရည္မွန္းခ်က္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ဖုိ႔ သံတမန္ေရးရာ ဆက္ဆံေရး မ႐ွိမျဖစ္လုိအပ္လိမ့္မယ္ဆုိတာလည္း လက္ခံၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအဝန္း အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ တုိက္႐ုိက္ဆက္ဆံေရး စတင္ရေလာက္ေအာင္အထိ လုပ္သင့္ရဲ ့သလားဆုိတာကေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ မၾကာေသးမီက ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြဟာ အ႐ွိန္တန္႔သြားၿပီလုိ႔ ပုိပုိၿပီး ထင္႐ွားလာတဲ့ တဲ့ အခ်ိန္ကစလုိ႔ေပါ့။
ဂြၽန္ကယ္ရီ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ မလာခင္ေလးမွာပဲ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၇၀ ေက်ာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခအေနေတြဟာ အဆုိးဘက္ကုိ စတင္ဦးတည္လာေနတဲ့အေၾကာင္း အေၾကာင္းေထာက္ျပခဲ့ၾကၿပီး အိမ္ျဖဳေတာ္အေနနဲ႔ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရအေပၚ အေမရိကန္ရဲ႕ ေပၚလစီကုိ ျပန္လည္ သုံးသပ္ သင့္တယ္လုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္အမတ္တခ်ဳိ ့ကလည္း အေမရိကန္ ျမန္မာနဲ႔ စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရး ထပ္မတုိးျမႇင့္ႏုိင္ေအာင္ ကန္႔သတ္ဖုိ႔ ဥပေဒ ထုတ္ျပန္ႏုိင္ေရး စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတုိ႔က ဂြၽန္ကယ္ရီဆီစာေရးခဲ့ၾကၿပီး စာထဲမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုေတြအေပၚ ဆက္လက္ဖိႏွိပ္ေနမႈ၊ မၾကာေသးမီက စာနယ္ဇင္းသမားေတြကုိ ေထာင္ခ်ခဲ့မႈနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနတာေတြကုိ ေထာက္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သူရဲ႕ ျမန္မာျပည္ ခရီးစဥ္ ၿပီးေနာက္မွာေတာ့ ဂြၽန္ကယ္ရီက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေကာင္းေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။ “ၿပီးခဲ့တဲ့ အပတ္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာျပည္သူေတြနဲ႔ အစုိးရရဲ႕ တုိးတက္မႈ ေျခလွမ္းအစေတြကုိ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရပါတယ္” လုိ႔ ဟာဝုိင္ယီမွာ႐ွိတဲ့ အၾကံေပး အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့ အေ႐ွ႕-အေနာက္စင္တာမွာ ပရိသတ္ေတြကုိ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ “ဒီလုိတုိးတက္မႈေတြရဖုိ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ ႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္က တုိက္တြန္းအားေပးႏုိင္ခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ က်ေနာ္ ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔လည္း ဂုဏ္ယူသင့္တယ္” လုိ႔လည္း ေျပာပါတယ္။
ဂြၽန္ကယ္ရီက ျမန္မာအေနနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္၊ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စတဲ့စိန္ေခၚမႈေတြကုိ ေျဖ႐ွင္းဖုိ႔ အတြက္ကေတာ့ အမ်ားႀကီးလုပ္ရဦးမယ္လုိ႔ထပ္ေျပာပါတယ္။ “အေမရိကန္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားေတြကုိကူညီဖုိ႔ တတ္ႏုိင္တာ မွန္သမွ် လုပ္သြားမွာပါ။ အထူးသျဖင့္ လာမယ့္ႏွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အကူအညီ ေပးသြားမွာပါ” လုိ႔ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာ့ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္ဟာ လြတ္လပ္မႈ မ႐ွိဘဲ လာမယ့္ႏွစ္မွာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပႏုိင္ေရးအတြက္ ျပႆနာ႐ွိလာလိမ့္မယ္လုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဂြၽန္ကယ္ရီကုိ ေျပာခဲ့တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္ ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးဟာ ဒုတိယ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း တဦးျဖစ္ၿပီး စစ္အစုိးရေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဳးႀကီး သန္းေ႐ႊရဲ႕ ေနာက္လိုက္တဦးျဖစ္သလုိ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ နီးစပ္သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးတင္ေအးရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ လာမယ့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ေရြးကာက္ပြဲလုိပဲ မသမာမႈေတြ႐ွိလာႏုိင္တယ္လုိ႔႔ ေဝဖန္သူေတြက စုိးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ စစ္တပ္ေနာက္ခံ႐ွိတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ၾကံ့ခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ျဖဳိးေရးပါတီက အျပတ္အသတ္ အႏုိင္ရခဲ့တာပါ။ ဧၿပီလတုန္းက ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ “စနစ္တက်နဲ႔ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တမႈ”႐ွိေစရပါမယ္လုိ႔ ဦးတင္ေအးက ကတိေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ “စည္းကမ္း႐ွိတဲ့ ဒီမုိကေရစီပုံစံ”နဲ႔ ေဆာင္ရြက္လုိတယ္လုိ႔ ထပ္ေျပာခဲ့ပါတယ္။ “စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းတာမခံခ်င္လုိ႔ လႊတ္ေတာ္မွာ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းယူဖုိ႔ ခြင့္ျပဳထားခဲ့ရတာပါ” လုိ႔ သူကေျပာပါတယ္။
အရင္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာတာကုိ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြက နားေထာင္ ၾကရပါတယ္။ သူေျပာတာအေပၚ မူတည္ၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ ျမန္မာေပၚလစီေတြကုိ ခ်မွတ္ခဲ့ၾကတာပါ။ အခုအခါမွာေတာ့ ဒီအေျခအေနေတြက ေျပာင္းလဲခဲ့ပါျပီ။ ဒီေန႔ေတြမွာေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ အျခားအေနာက္ႏုိင္ငံ အစုိးရ ေတြက ဦးသိန္းစိန္ကုိ ပုိၿပီးလုိအပ္တဲ့ပုံေပၚလာပါတယ္။ တျခားတဖက္မွာေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအဝန္းအတြက္ သေကၤတ တခုေလာက္အျဖစ္္သာက်န္႐ွိေတာ့တဲ့ အျဖစ္ကု္ိ ေလ်ာ့က်လာေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခား သံတမန္ေတြက ဒီ ႏုိဗယ္ဆု႐ွင္နဲ႔ မပ်က္မကြက္ ေတြ႔ေနဆဲပါ။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ရဲ႕ေတြ႔ဆုံမႈက ဂါဝရျပဳ ေတြ႔ဆုံမႈသက္သက္ ပုံစံ ပုိပုိေပါက္လာေနသလုိပါပဲ။
ဂြၽန္ကယ္ရီ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုိ အလည္လာစဥ္တုံးက ေနျပည္ေတာ္မွာ သမၼတ နဲ႔ အစုိးရ အရာ႐ွိေတြနဲ႔ တေနကုန္ အစည္းအေဝးထုိင္ အလုပ္မ်ားေနခဲ့တာမုိ႔လုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ဂြၽန္ကယ္ရီနဲ႔ ေတြ႔ရဖုိ႔အေရး ရန္ကုန္က သူမအိမ္မွာ ညအထိေစာင့္ခဲ့ ရတာပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ေတြ႔ဖုိ႔ ဂြၽန္ကယ္ရီရဲ႕ သက္ဆုိင္ရာ သံတမန္ေတြက စီစဥ္တဲ့အခါမွာ ကယ္ရီအေနနဲ႔ ည ၈ နာရီေနာက္ပုိင္းမွာမွ အားမယ့္အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အဲဒီေလာက္ေနာက္က်ေနရင္ မေတြ႔ေတာ့ဘူးလုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ သံတမန္ေတြက ျပန္စဥ္းစားဖုိ႔ေတာင္းပန္ခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က လက္ခံလုိက္ေတာ့မွသာ စိတ္သက္သာရာရခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ သေဘာထားကုိ မတီးေခါက္ၾကည့္ဘဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကေနျပန္သြားမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဂြၽန္ကယ္ရီ ျပႆနာတက္သြားႏုိင္ပါတယ္။ အစုိးရတဖက္တည္းနဲ႔႔ သာဆက္ဆံတဲ့ ေပၚလစီကုိ က်င့္သုံးတဲ့အတြက္ ေဝဖန္ခံရမွာပါ။
အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ႏွစ္ဖက္စလုံးကုိ နားေထာင္ဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ ၾကဳိးကုိင္ျခယ္လွယ္သူေတြ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ၊ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမုိကေရစီကုိ က်င့္သုံးဖုိ႔ သူတုိ႔မွာ အစီအစဥ္မ႐ွိဘူးဆုိတာ၊ စစ္တပ္က စီးပြားေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး အခြင့္ထူးေတြကုိ ခံစားေနဆဲျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အျခား အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ေတြက မေမ့ၾကပါဘူး။ တကယ္လုိ႔ အေမရိကန္နဲ႔ တျခားႏုိင္ငံေတြက ဒီအခ်က္ေတြကုိ ဂ႐ုမျပဳဘဲ ျမန္မာ သမၼတ နဲ႔ စစ္တပ္ကုိ ဆက္ၿပီး အလုိလုိက္ အၾကဳိက္ေဆာင္ေနမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ သိပ္မၾကာခင္ အ႐ူးလုပ္ခံရမွာ အေသအခ်ာပါ။
(Kyaw Zwa Moe ၏ Has the United States Forgotten Suu Kyi? ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္သည္။)