အဲဟ္ေလ့ဘိုက္(သ) (အ.စ) သတင္းဌာန ၊ အဗ္နာ
တေန႔က သတင္းမီဒီယာေကာင္စီ၀င္မ်ား ကတိသစၥာျပဳပြဲအၿပီးတြင္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ လက္ဖက္ရည္စားပြဲ၌ တနာရီေက်ာ္မွ် စကားစျမည္ ေျပာခြင့္ရ၏။
စကားစျမည္ဆုိေသာ္လည္း အဓိကမွာ သမၼတႀကီးက ငါးႏွစ္တာကာလအတြင္း သူ၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအား ျပန္လွန္သုံးသပ္ ေျပာဆုိသည္ကုိ နားေထာင္ရျခင္းျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပုိင္းမွသာ မိမိ အထင္အျမင္မ်ားႏွင့္ မိမိသိလိုရာအခ်ဳိ႕ကို ေမးျမန္းခြင့္ရျခင္း ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ တဦးတည္း အင္တာဗ်ဴးရတာမ်ဳိး မဟုတ္သျဖင့္ ေမးလိုသမွ် မေမးႏုိင္။ ထုိ႔ျပင္ သတင္းသမား သိခ်င္လွသည့္ တခ်ဳိ႕ကိစၥမ်ားကိုလည္း အားနာသျဖင့္ မေမးျဖစ္။
ဥပမာ အာဏာမရွိေသာ္လည္း ၾသဇာရွိပါသည္ဆုိေသာ ဦးသန္းေရႊ၏ ၾသဇာ အတိမ္အနက္ကုိ ခ်င့္တြက္ ခန္႔မွန္းႏုိင္မည့္ ေမးခြန္းမ်ဳိး။
သို႔ေသာ္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ အေၾကာင္းအခ်က္ အေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ ၾကားသိခဲ့ရသည္။
ယင္းအနက္ လတ္တေလာ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ပတ္သက္သည့္ စိတ္၀င္စားဖြယ္တခုက အာဏာလႊဲေျပာင္းေရးကို စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္အတြက္ (၂၀၀၈-၂၀၀၉ က) အေမရိကန္ သမၼတ ေဂ်ာ့ခ်္ဒဗလ်ဴဘုရွ္ႏွင့္ ေရြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရ ဘားရက္အုိဘားမားတုိ႔ အာဏာအလႊဲအေျပာင္းျပဳပုံအေၾကာင္း ေလ့လာေနသည္ဟူေသာ အခ်က္ျဖစ္၏။
ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ ျပည္တြင္းစစ္ ေနာက္ပုိင္းကာလ သမၼတ အာဏာလႊဲေျပာင္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရာ၌ ႀကီးက်ယ္ေသာ ျပႆနာမ်ဳိး ႀကံဳရေလ့ မရွိေသာ္လည္း အဖုအထစ္မ်ားေတာ့ ရွိတတ္ၾကသည္။ ဘုရွ္ႏွင့္ အုိဘားမား အလႊဲအေျပာင္းကေတာ့ အေခ်ာေမြ႔ဆုံး လႊဲေျပာင္းမႈအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
အေမရိကန္ျပည္တြင္ သမၼတ အာဏာလႊဲေျပာင္းျခင္းဆုိင္ရာ ဥပေဒ (Presidential Transition Act) မ်ား ရွိသလုိ လႊဲေျပာင္းမႈဆုိင္ရာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာႏွင့္ သုံးသပ္ ေ၀ဖန္စာလည္း မ်ားစြာရွိ၏။ ဘုရွ္-အုိဘားမား အလႊဲအေျပာင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍လည္း အလႊဲအေျပာင္းေဗဒ ပါရဂူဟု ဆုိရမည့္ Martha J.Kumar ၏ ‘Before the Oath: How George W.Bush and Barack Obama Managed a Transfer of Power အမည္ရွိ ထင္ရွားေသာ စာတအုပ္လည္း ယခုႏွစ္ထဲတြင္ပဲ ထြက္လာတာ ရွိ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ သမ္ၼတႀကီးကုိယ္တုိင္ ေလ့လာေနသည္ဆုိေသာ အဆုိပါ အာဏာလႊဲေျပာင္းမႈ အေၾကာင္းကုိ တေစ့တေစာင္း ေလ့လာၾကည့္သည့္အခါ…
အုိဘားမားႏွင့္ သူ၏အဖြဲ႔သည္ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏုိင္မည္ ႐ႈံးမည္ မသိႏုိင္ေသးသည့္ မဲဆြယ္ပြဲ ျပင္းထန္ေနဆဲ ကာလမွာပင္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအဖြဲ႔ (transition team) ဆုိတာကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာ ေတြ႔ရသည္။ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ၂၀၀၈ ႏုိ၀င္ဘာ ၄ ရက္တြင္ က်င္းပသည္။ အုိဘားမား အႏုိင္ရရွိေၾကာင္း သက္ဆုိင္ရာက ႏုိ၀င္ဘာ ၅ တြင္ ေၾကညာသည္။ ထုိရက္မွသည္ သမၼတအျဖစ္ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆုိမည့္ ၂၀၀၉ ဇန္န၀ါရီ ၂၀ အထိ (ႏွစ္လခြဲၾကာ) ကာလသည္ အုိဘားမားအဖုိ႔ သမၼတအျဖစ္ ေရြးေကာက္ခံထားရသူ (President-elect) အျဖစ္မွ သမၼတစစ္စစ္ အျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိရန္ အကူးအေျပာင္းကာလျဖစ္သည္။
ႏုိ၀င္ဘာ ၅ ရက္တြင္ အုိဘားမားက သူ၏ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအဖြဲ႔ကုိ အမည္စာရင္းႏွင့္တကြ ေၾကညာသည္။ ၎၌ ၁၂ ဦးပါ အတုိင္ပင္ခံ (အႀကံေပး) အဖဲြ႔၊ ဒါ႐ုိက္တာ၊ တြဲဖက္ဒါ႐ုိက္တာ ၁၄ ဦးပါ အဆင့္ျမင့္ ႐ုံးအဖြဲ႔တုိ႔အျပင္ ဘ႑ာေရး၊ ႏုိင္ငံျခားေရး၊ ကာကြယ္ေရး၊ အလုပ္သမားေရး၊ ပညာေရး၊ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရး စသည့္ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားအတြက္ အသီးသီးေသာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း ပါ၀င္ၿပီး အမႈထမ္းဦးေရ စုစုေပါင္းမွာ ၄၀၀ ေက်ာ္မွ် ရွိသည္ဟု ဆုိသည္။
တဘက္တြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ဆဲ သမၼတ ေဂ်ာ့ခ်္ဘုရွ္၌လည္း အိုဘားမား၏ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအဖြဲ႔ႏွင့္ ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ အဖြဲ႔၀င္ ၁၄ ဦးပါေသာ ေကာင္စီတရပ္ ဖြဲ႔စည္းထားၿပီး ျဖစ္သည္။
၎အဖြဲ႔၏ စီစဥ္မႈျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး ၂ ရက္အၾကာ (ႏုိ၀င္ဘာ ၆ ရက္) မွာပင္ အမ်ဳိးသားေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ႏွင့္ ဗဟိုေထာက္လွမ္းေရး ေအဂ်င္စီ (စီအုိင္ေအ) တုိ႔မွ ညႊန္ၾကားေရးမႉးမ်ားက အုိဘားမားအား ႏုိင္ငံလုံၿခံဳေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ ထိပ္တန္း လွ်ဳိ႕၀ွက္ သတင္းမ်ားကို အစီရင္ခံၾကသည္။
ႏုိ၀င္ဘာ ၁၀ တြင္ အိုဘားမားႏွင့္ ေဂ်ာ့ခ်္ဘုရွ္တုိ႔ အိမ္ျဖဴေတာ္၌ ေတြ႔ဆုံကာ အလႊဲအေျပာင္းဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား (transition issues) ကို ကနဦး ေဆြးေႏြးၾကသည္။ သည့္အျပင္ ႏုိ၀င္ဘာအလယ္ပုိင္းတြင္ က်င္းပျပဳလုပ္သည့္ G-20 ထိပ္သီးညီလာခံသုိ႔ အုိဘားမားပါ တက္ေရာက္ႏုိင္ရန္ ေဂ်ာ့ခ်္ဘုရွ္က ဖိတ္ေခၚသည္။
သည္အေတာအတြင္း ဘုရွ္အစိုးရ၏ လုံၿခံဳေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကလည္း အိုဘားမား ခန္႔အပ္သည့္ အမ်ဳိးသားလုံၿခံဳေရးအဖြဲ႔သစ္အေနျဖင့္ တာ၀န္လႊဲေျပာင္းရယူမည့္ေန႔မွာပင္ လုံၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ျပႆနာႀကီးမ်ားကို ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းႏုိင္ရန္အတြက္ ေလ့က်င့္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးသည္။
ဤသည္က လႊဲေျပာင္းမႈဆုိင္ရာ ေဆာင္ရြက္မႈတခ်ဳိ႕ကို နမူနာအျဖစ္ တင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေလာေလာဆယ္ က်ေနာ္တုိ႔တုိင္းျပည္တြင္ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရးအတြက္ ျပင္ဆင္ ေဆာင္ရြက္ေနပုံမ်ားကို ၾကည့္သည့္အခါ အေမရိကန္နမူနာႏွင့္ ေယဘုယ် ဆင္တူတာတခ်ဳိ႕ ေတြ႔ရသည္။
ဒီဇင္ဘာ ၂ ရက္ ၂၀၁၅ ေန႔က သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ေတြ႔ဆုံစဥ္ “ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းရာတြင္ ယခင္က အစဥ္အလာ မရွိခဲ့ေသးသည့္ ႏုိင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲတာ၀န္မ်ား စနစ္တက် လႊဲေျပာင္းေပးသည့္ အစဥ္အလာေကာင္းတခု ထူေထာင္ရန္” ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကေၾကာင္း သိရွိရၿပီး၊
ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္မူ အဆုိပါ ေဆြးေႏြးခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ရန္အတြက္ အစိုးရဘက္က “ႏုိင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲ တာ၀န္လႊဲေျပာင္းမႈ အေထာက္အကူျပဳ ေကာ္မတီ” ကို ဖြဲ႔စည္းကာ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးလွထြန္းအား ဥကၠ႒အျဖစ္ တာ၀န္ေပးအပ္ထားေၾကာင္း၊ ေရြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရ အန္အယ္လ္ဒီပါတီဘက္ကလည္း အထက္က ေကာ္မတီႏွင့္ ညႇိႏႈိင္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ ပါတီ ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔၀င္ ဦး၀င္းထိန္ႏွင့္ အျခား အဖြဲ႔၀င္ႏွစ္ဦး ပါ၀င္သည့္ “အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအဖြဲ႔” [အုိဘားမား၏ Transition Team ႏွင့္ အမည္ခ်င္း ဆင္တူသည္] ကုိ ဖြဲ႔စည္းထားေၾကာင္း သတင္းထုတ္ျပန္တာ ေတြ႔ရသည္။
ဤသည္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အစိုးရဘက္မွ လႊဲေျပာင္းေရး အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးလွထြန္းႏွင့္ အခုိက္အတန္႔ ေတြ႔ဆုံစဥ္ ၎လုပ္ေဆာင္ေနသည္မ်ားကို ေမးျမန္းရာ အလႊဲအေျပာင္းကိစၥကို စနစ္တက်လုပ္႐ုံမက လႊဲေျပာင္းမႈဆုိင္ရာ မွတ္တမ္းစာအုပ္ပါ ျပဳစုမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
အဆုိပါ မွတ္တမ္းစာအုပ္ထြက္ခဲ့ေသာ္ ေခ်ာေမြ႔ေသာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း သမုိင္း အေထာက္အထား သာမက ေနာင္မီွျငမ္းကုိးကားစရာ အစဥ္အလာတခုအျဖစ္ပါ တည္ရွိသြားမည္ ျဖစ္သည္။
ဤေနရာတြင္ ျဖည့္စြက္ေျပာလိုသည္က မည္သည့္တုိင္းျပည္၌မဆုိ ယခုကဲ့သို႔ အကူးအေျပာင္းကာလမ်ဳိးတြင္ သက္တမ္းမကုန္ေသးေသာ အစုိးရသည္ အာဏာရွိဆဲ ျဖစ္သည့္တုိင္ ၾသဇာအရွိန္အ၀ါ ေလ်ာ့ပါးေနၿပီး အသစ္ျဖစ္လာမည့္ အစုိးရသည္လည္း အရွိန္အ၀ါသာရွိကာ အာဏာမရွိသျဖင့္ တုိင္းျပည္၏ ပုံမွန္ယႏၲရားမ်ား ေလ်ာ့ရဲလ်က္ ႏုိင္ငံ လုံၿခံဳေရးလည္း အားနည္းေနတတ္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ အေဟာင္းႏွင့္အသစ္ၾကား ႏုိင္ငံ့အက်ဳိးကို ေရွး႐ႈေသာ စိတ္ျဖင့္ ျပည့္၀မွန္ကန္စြာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေရးသည္ တုိင္းျပည္အတြက္ အထူးအေရးႀကီးေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ရပါသည္။
ေဖျမင့္
(ျပည္သူ႔အေရးဂ်ာနယ္၊ အတြဲ – ၂၊ အမွတ္ – ၆၄၊ ေဖျမင့္ ေဆာင္းပါးကို ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။)
=========================
251 / End