ဘာသာေပါင္းစုံ ခ်စ္ၾကည္ေရး (ဟာဂ်ီ ဦးေအးလြင္ႏွင့္ VOA ေတြ႔ဆံုျခင္း)

အဲဟ္ေလ့ဘိုက္(သ) (အလိုင္ေဟမြစ္စလာမ္) သတင္းဌာန ၊ အဗ္နာ

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ရွိတည္ဆဲဥပေဒေတြ အတိုင္း ေလးစားအေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ၿပီး၊ လူတိုင္းရသင့္ရထိုက္တဲ့ ေမြးရပါ အခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားမယ္ဆုိရင္ ဘာသာတုိင္းအတြက္ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္၊ အခြင့္အေရးေတြ အျပည့္အဝရမယ္လို႔ ယံုၾကည္တဲ့အေၾကာင္း အစၥလာမ္ဓမၼဗိမာန္ ေဆာ္ၾသေရးမွဴးလည္းျဖစ္၊ ဘာသာေပါင္းစံု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႔ကို ထူေထာင္သူေတြထဲမွာ ပါဝင္သူတဦးျဖစ္တဲ့ ဟာဂ်ီဦးေအးလြင္ က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ မတူညီတဲ့ ဘာသာေပါင္းစံုအၾကား နားလည္မႈရေရး ႀကိဳးပမ္းမႈေတြမွာ တိုးတက္မႈေတြ ရွိေပမယ္လို႔ အခက္အခဲေတြလည္း က်န္ေနေသးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဝါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ ႔ေတာ္ကို ေရာက္ရွိလာတဲ့ ဟာဂ်ီဦးေအးလြင္ ကို VOA ျမန္မာအစီအစဥ္က ကိုသားညႊန္႔ဦး က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။
.
ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ အန္ကယ္ဦးေအးလြင္ အခုလို VOA ကို လာၿပီးေတာ့ ေျဖၾကားေပးတာကို ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္။ က်ေနာ္ အရင္ဆံုး ေမးခ်င္တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး ျပႆနာေတြ၊ တင္းမာမႈေတြ ၿပီးခဲ့တဲ့ အစိုးရလက္ထက္မွာ အေတာ္ေလး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ တစံုတရာ ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ အစိုးရပိုင္းကပဲ ကိုင္တြယ္တယ္။ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းကလည္း ႀကိဳးပမ္းၾကတယ္။ Interfaith အဖြဲ႔အစည္းေတြလည္း ေပၚလာတယ္။ အေျခအေနက တင္းမာေနတုန္းပဲလား။ ေလ်ာ့ပါးသြားလား။ ဘယ္လုိမ်ား ရွိပါသလဲ။
.
ဦးေအးလြင္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေတာ္ေတာ္စိုးရိမ္တယ္။ သို႔ေသာ္လဲ မဲေပးတဲ့ ျပည္သူေတြရဲ ႔ အေမွ်ာ္အျမင္ ႀကီးမားမႈေၾကာင့္ ဘာသာေရးကို အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအျမတ္ထုတ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားၾကတဲ့ စီမံခ်က္ေတြက ေတာ္ေတာ္ေလးကို ပ်က္ျပားသြားတယ္။ ႏုိင္ငံေရးမွာ ဘာသာေရးအသံုးခ်ဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ့ လူေတြရဲ ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ျပည္သူက လက္မခံဘူးဆိုတာ ေရြးေကာက္ပြဲ Result က အတိအက် ထြက္လာတယ္။ သို႔ေသာ္လဲ ဒီဘာသာတရား က လံႈေဆာ္ရတာ အင္မတန္ လြယ္ကူတဲ့အတြက္ ေဖာက္ခြဲဖို႔အတြက္ စနက္တံ အျဖစ္ ဆက္လက္ အသံုးခ်မယ္ ဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔က ေမွ်ာ္လင့္ၿပီသာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ေရြးေကာက္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာလဲ အခြင့္ေရးရရင္ ရသလို ဘာသာတရားနဲ႔ လံႈေဆာ္မႈအတြက္ ေဖာက္ခြဲမႈဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားမႈေလးေတြဆိုတာ ရွိေနပါေသးတယ္။
.
ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ဒီအမုန္းတရာ မပ်ံ ႔ပြားဖို႔အတြက္ လႈပ္ရွားေနၾကတဲ့ လူငယ္အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာပဲ တေလာကပဲ ဗုဒၶဘာသာ ေက်ာင္းကန္နားမွာ ေစ်းေရာင္းတဲ့ မူစလင္ေတြကို တခ်ဳိ ႔ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းကိုယ္ေတာ္ေတြက သြားၿပီးဖမ္းဆီးတာ၊ ပစၥည္းေတြသိမ္းတာ၊ ရိုက္တာႏွက္တာေတြ က်ေနာ္တို႔ ၾကားမိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီမွာ ျပႆနာက သူတို႔က ရဲစခန္းကို တိုင္ၾကားမႈေတြလည္း မလုပ္ၾကဘူး။ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္ကလည္း ဒါကို တားတာမ်ဳိးလည္း မရွိေတာ့ ေျပာမယ္ဆို ျမန္မာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ဒီအေျခအေနက တအံုေႏြးေႏြးလို ျဖစ္ မေနဘူးလား။ ေၾကာက္ရြံမႈေတြ မ်ား ျဖစ္ေနၾကလား။
.
ဦးေအးလြင္ ။ ။ ေၾကာက္ရြံမႈထက္ သူတုိ႔က အေျခအေနကို တင္းမာသြားေအာင္ မလုပ္ခ်င္တဲ့ ပံုစံလို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီးက ေမတၱာရဲ ႔ ပံုရိပ္လႊာႀကီးပဲ။ ဗုဒၶတရားေတာ္ရဲ ႔ တကယ့္ကို သရုပ္သ႑ာန္ အမွန္ကို ေဖာ္က်ဴးေနတဲ့ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီးရဲ ႔ ေအးရိပ္စရာေအာက္မွာ ဗုဒၶတရားေတာ္နဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ လုပ္ရပ္တခု ျဖစ္သြားတယ္ ဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာဝင္အားလံုးအတြက္ ယူႀကံဳမရ ျဖစ္စရာတခု ျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္ အဲဒါကို လက္ေတြ႔က်က် သူတုိ႔က ဝင္ေရာက္ဖို႔ဆိုတာ သူတုိ႔အေနနဲ႔က ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔ရဲ ႔ စရိုက္အရ သူမ်ားကိစၥမွာ ဝင္စြက္ဖက္ဆိုတာေတြ သိပ္မလုပ္ခ်င္ဘူးဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္သြားတယ္လို႔ က်ေနာ္က ထင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဘယ္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ကမွ ဒီလုပ္ရပ္ေပၚမွာ စိတ္ခ်မ္းေျမ့မႈ ရွိမယ္လို႔ က်ေနာ္ မထင္ပါဘူး။
.
ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ေနာက္တခ်က္က Interfaith ဘာသာျခားေတြၾကားမွာ ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏီွးမႈအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေနၾကတဲ့ ဦးေအးလြင္တို႔ အဖြဲ႔အစည္းေတြေပါ့။ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြ လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တစံုတရာ ၿခိမ္းေျခာက္တာ၊ အၾကပ္ကိုင္တာေတြ ခံရတာမ်ဳိးေတြ ရွိပါလား။
.
ဦးေအးလြင္ ။ ။ အဲဒီလို မရွိဘူးဗ်။ မရွိတဲ့အျပင္ က်ေနာ္တို႔က Engage လုပ္တယ္။ ကိုယ္နဲ႔ အယူအဆခ်င္း မတူတဲ့လူ၊ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ့္ကို အထင္အျမင္ လႊဲမွားေနေသးတဲ့ လူေတြကို က်ေနာ္တုိ႔က Dialogue လုပ္ခ်င္တယ္။ Dialogue လုပ္တယ္ဆိုတာ အျမင္မတူၾကေသးတဲ့ လူေတြကို ညိွႏိႈင္းေဆြးေႏြးဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ပါ။ အဲဒီရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဘာသာေပါင္းစံု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႔ (Religions for Peace Myanmar)၊ ဂ်ပန္မွာရွိတဲ့ ဘာသာေပါင္းစံု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႔က (Religions for Peace Japan) က ဖိတ္ၾကားတဲ့အခါမွာ မဘသအဖြဲ႔ႀကီးက ဥကၠ႒ဆရာေတာ္ႀကီးကို ဖိတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ပဲ ေက်ာင္းကိုသြားၿပီးေတာ့ ဖိတ္ပါတယ္။ လက္ခံတယ္။ လက္ခံေပမယ့္လဲ အနားကပ္မွာ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ ႔ က်န္းမာေရးေၾကာင့္ သူ႔ရဲ ႔ လက္ေထာက္ျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာေသာဘာဂကို ထည့္လိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ ေဒါက္တာဓမၼပီယလည္း ပါပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဂ်ပန္ကိုသြားတဲ့ ဘာသာေပါင္းစံု အဖြဲ႔ထဲမွာ မဘသ ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ဆရာေတာ္ႏွစ္ပါးလည္း ပါလာတယ္။ ျမဝတီဆရာေတာ္ႀကီးလည္း ပါလာတယ္။ ခရစ္ယာန္ကဆို Cardinal ခ်ားလ္စ္ဘို ပါတယ္။ MCC က ေစာေရႊလင္း ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာအရပ္ဖက္က ဥကၠ႒ႀကီး ဦးျမတ္ေဆြ ပါတယ္ စသျဖင့္၊ အမ်ဳိးသမီးဆိုလည္း ေဒၚရင္ရင္ေမာ ခရစ္ယာန္ေက်ာင္းမ်ားေကာင္စီ က ပါပါတယ္။ အဲဒီလို Interfaith အဖြဲ႔က လူစံု ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဘာသာေပါင္းစံု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႔ဝင္ေတြပါ။ ကိုယ္ေတာ္ႏွစ္ပါးကေတာ့ မဘသ အဖြဲ႔ႀကီးကို ကိုယ္စားျပဳၿပီးေတာ့ ဂ်ပန္ျပည္ခရီးစဥ္မွာ ပါလာၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးတာေတြကလည္း က်ေနာ္တို႔အတြက္ ေတာ္ေတာ္ေလးကို အလားအလာေကာင္းတဲ့ ေဆြးေႏြးမႈေတြကို လုပ္ခဲ့တာေတြကို ၾကားသိခဲ့ရပါတယ္။
.
ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ျပည္တြင္းမွာလဲ Interfaith လႈပ္ရွားမႈေတြ ခပ္စိတ္စိတ္ေလး ေတာ္ေတာ္ေလး လုပ္တာကို က်ေနာ္တို႔ သတိထားမိတယ္။ တကယ္ပဲ ထိေရာက္ရဲ ႔လား။
.
ဦးေအးလြင္ ။ ။ တျဖည္းျဖည္းေတာ့ ထိေရာက္လာမယ္။ အခု ေရတြင္းတူး၊ အခု ေရေသာက္ဖို႔ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ Trauma ႀကီးက စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ခံစားမႈႀကီးရယ္၊ ဒဏ္ရာေတြက ၾကပ္သြားေပမဲ့လဲ Stigma အမာရြတ္ေတြက က်န္ေနေသးတယ္။ ဒါေတြက ႏွစ္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာထဲကိုက အထင္အျမင္ လႊဲမွားမႈေတြအေပၚမွာ လူေတြက အသံုးခ်သြားတာ – Manipulate လုပ္သြားတာ။ အသံုးခ်ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအသံုးခ်ခဲ့တာ။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ဘာသာတရားကို ႏုိင္ငံေရးမွာ အသံုးခ်ခဲ့တယ္။ အထူးသျဖင့္ Islamophobia မဝင္,ဝင္ေအာင္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားရဲ ႔ အမ်ဳိးသားေရးအတြက္ အႀကီးဆံုးေသာ အႏၱရာယ္ဟာ အစၥလာမ္ ျဖစ္ပါတယ္ဆိုတဲ့ ပံုရိပ္လႊာေပၚေအာင္ သူတို႔က ဒါနဲ႔ အသံုးခ်ခဲ့တာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကတည္းက စနစ္တက် စီမံကိန္းေတြ ဆြဲၿပီးေတာ့ လုပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေတာ္ရံုတန္ရံု သမာသမတ္ရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားရဲ ႔ မသိစိတ္ထဲမွာပင္ အစၥလာမ္ဟာ အႏၱရာယ္ႀကီးသဖြယ္ဆိုတာကို အခုထက္ထိ ကိန္းဝပ္ေနေသးတယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ရတယ္။
.
ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ အခု အစိုးရသစ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေမးခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ အစိုးရလက္ထက္မွာေတာ့ အေျခအေနေတြ တင္းမာမႈေတြ ႀကံဳခဲ့တယ္။ အစိုးရသစ္ ႀကံဳလာတဲ့ NLD ဦးေဆာင္တဲ့ အစုိးရလက္ထက္မွာေကာ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို ေမွ်ာ္လင့္ထားလဲ။ ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္းေတြ ေလ်ာ့ပါးသြားႏိုင္လား။ တစံုတရာ တင္းမားမႈေတြ ရွိႏိုင္ေသးလား။
.
ဦးေအးလြင္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ယံုၾကည္တာက တစ္အခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ဒီမုိကေရစီဆိုတဲ့ စနစ္ႀကီးဟာ ဥပေဒ စိုးမုိးေရးနဲ႔ ဘယ္လိုမွ ခြဲျခားလို႔ မရဘူး။ ႏွစ္အခ်က္ ဒီမုိကေရစီဆိုတာနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ရွိတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ယံုၾကည္ခြင့္ဆိုတာ ရွိတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ဆိုတာ ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔က ဘာမွ ေတာင္းဆိုစရာလဲ မလုိဘူး။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ဘာမွလဲ အဆိုျပဳခ်က္ေတြ လည္း ျပဳစရာ မလိုဘူး။ ဒီမုိကေရစီလို႔ ေျပာလိုက္တာနဲ႔ မတူကြဲျပားမႈမ်ားအေပၚ သည္းခံၿပီးေတာ့ကာ မိမိယံုၾကည္ရာကို လြတ္လပ္စြာ ယံုၾကည္ခြင့္၊ က်င့္သံုးခြင့္ကို ေပးရမယ္ဆိုတာဟာ ဒါက ပါၿပီသားပဲ။ အဲဒါအျပင္ကို အမ်ားႀကီး ျပင္ဆင္ရန္ က်န္ေနေသးတဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒေတြသည္ပင္ ဘာသာလူမ်ဳိးကို အေၾကာင္းျပဳ၍၊ လိင္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ခြဲျခားမႈ လံုးဝမရွိေစရဆိုတဲ့ ဥပေဒႀကီးက ရွိၿပီသား။ အဲဒါ အသက္ဝင္လာဖို႔ပဲ လုိတယ္။ အဲဒီေတာ့ လက္ရွိ အစိုးရသစ္ဟာ အဲဒီ တည္ဆဲဥပေဒကိုပဲ Will လုပ္ခ်င္တဲ့ဆႏၵ အျပည့္အဝ၊ ေစတနာျပဌာန္းမႈ အျပည့္အဝနဲ႔ ဒါကို အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္ဆိုရင္ မူစလင္ေတြဘက္က ဘာမွေတာင္ ေတာင္းဆိုေနစရာ မလိုဘူး။ သူတုိ႔ရဲ ႔ ရသင့္ရထိုက္ေသာ ေမြးရာပါ လူ႔အခြင့္အေရးေတြက တခါထဲ တထပ္တည္း ကပ္ပါလာမယ္လို႔ ဒီလုိ ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ ယံုၾကည္ေနတယ္။ ေစာင့္ဆိုင္းေနတယ္။
.
ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ဒါေပမဲ့ NLD အစိုးရက သူတုိ႔ မဲဆြယ္စည္းရံုးေရးကာလနဲ႔ အခုေတာက္ေလွ်ာက္လည္း ေျပာေနပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီကို အာမခံတယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ျဖစ္ေစရမယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ရွိ NLD အစိုးရမွာ တာဝန္ယူေနတဲ့ သာသနာေရးဝန္ႀကီး ဦးေအာင္ကို တေလာက ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ပါပါတယ္။ သူသံုးႏႈန္းသြားတဲ့ ဧည့္ႏုိင္ငံသားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မေက်မနပ္သံေတြ ၾကားပါတယ္။ ဒီအေျခအေနအေပၚ ဘယ္လို ယူဆပါသလဲ။
.
ဦးေအးလြင္ ။ ။ အဲဒါ က်ေနာ္ အခုနေျပာတဲ့ စကားနဲ႔ ဆက္စပ္ေျပာဆိုရမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒီႀကီးမ်ားရဲ ႔ ႏွလံုးသည္းပြတ္ထဲမွာက ကိုယ္နဲ႔မတူတဲ့ လူေတြအေပၚမွာ သံသယရွိတယ္ဆိုတာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒတုိင္းမွာ ဒီလို ရွိတယ္ေလ။ သို႔ေသာ္လဲပဲ တခ်ဳိ ႔တခ်ဳိ ႔ေသာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒီ – ဥပမာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လို အမ်ဳိးသားေရးဝါဒီ က ကိုယ္နဲ႔မတူတဲ့ လူေတြအေပၚမွာ သေဘာထားႀကီးႀကီးနဲ႔ ႀကိဳဆိုေထြးပိုက္ျခင္းဟာ မိမိအမ်ဳိးသားေရးရဲ ႔ ဂုဏ္သရပ္ကို ျမင့္မားေစတယ္လို႔ ခံယူထားတဲ့ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒီႀကီးေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေလးက ႀကိဳဆိုဖို႔ပါ။ အဲဒီေတာ့ ဧည့္သည္၊ အိမ္ရွင္ဆိုတဲ့ ျပႆနာဟာ ဗုဒၶတရားေတာ္အရ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လဲ ဒါ အင္မတန္ကို အပ္စပ္မႈ မရွိဘူး။ ဗုဒၶတရားဟာ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါ လူနတ္ျဗမၼာဆိုတာ မရွိဘဲနဲ႔ ရုပ္နဲ႔နာမ္ကိုပဲ ရႈရမယ္လုိ႔ ေျပာထားၿပီးေတာ့ ခြဲျခားမႈဆုိတာကိုလည္း လံုးဝလက္မခံတဲ့ ဗုဒၶရဲ ႔တရားေတာ္မွာ ဒီခြဲျခားမႈ၊ ခြဲျခားတဲ့ အျမင္ေလးေတြ ျမင္ေနျခင္းသည္ ဗုဒၶတရားေတာ္ဟာ အမ်ဳိးသားေရးအေပၚမွာ သိပ္မလႊမ္းမုိးေသးဘူးလို႔ အဲဒီလို ျမင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီပုဂၢိဳလ္ ဒီစကားေတြ ေျပာသြားတာ။
.
ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ က်ေနာ္ ေနာက္ဆံုးတခု ေမးခ်င္ပါတယ္။ အခုန ဦးေအးလြင္ ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာလဲ ပါပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဗုဒၶဘာသာ အမ်ားစု ျဖစ္ေနတယ္။ တခ်ဳိ ႔ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ၊ ဆရာေတာ္ေတြရဲ ႔ စိုးရိမ္ခ်က္ကလဲ အခုန ဦးေအးလြင္ ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ပါတယ္။ မူစလင္ဘာသာ လႊမ္းမုိးသြားမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြလည္း က်ေနာ္ သတိထားမိတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီအေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဦးေအးလြင္ ဘာမ်ား မွတ္ခ်က္ေပးခ်င္ပါလဲ။
.
ဦးေအးလြင္ ။ ။ က်ေနာ္ ႀကံဳတိုင္းမွာ ေျပာတယ္။ ဘာသာတရားကို ေလ့လာခ်င္ရင္ သူ႔ရဲ ႔ က်မ္းေတြကို သိရမယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ဆုိရင္ ပိဋကတ္ေတာ္မွာ ဘယ္လို ေျပာထားလဲ။ ဗုဒၶရဲ ႔ ဝါစက က ဘယ္လို ေျပာထားလဲ။ Authentic Sources ေတြကို ေျပာဖို႔လိုတယ္။ အစၥလာမ္မွာက ကိုရန္မွာ ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာတယ္။ အားလံုးကို ငါ အယူတခုတည္းျဖစ္ေအာင္ ငါ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဘယ္သူက ေျပာလဲဆိုေတာ့ အလႅာရွင္ျမတ္ဆိုတဲ့ ဖန္ဆင္းရွင္။ သို႔ေသာ္ ငါ မလုပ္ဘူး။ အဲဒီ မတူကြဲျပားမႈကို က်ေနာ္တို႔ အလႅာရွင္ျမတ္ရဲ ႔ စီမံကိန္းမွာကို မွားေနတယ္။ ဘာေၾကာင့္ မလုပ္လဲဆိုေတာ့ ေကာင္းမႈေကာင္းရာေတြမွာ ၿပိဳင္ၾကဆိုင္ၾကဖို႔အတြက္ ျဖစ္တယ္။ အားလံုးကို အယူတခုတည္းျဖစ္ေအာင္ ငါ လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေျပာထားတယ္။ သို႔ေသာ္ ငါ မလုပ္ပါဘူး။ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ရမယ္။ ဘယ္ဟာမွန္တယ္၊ ဘယ္ဟာမွားတယ္ဆိုတာ ျပၿပီးၿပီ။ မိမိဟာ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ၿပီးေတာ့ မိမိရဲ ႔ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔သာ အမွန္တရားကို လိုက္နာရမယ္ဆိုတဲ့အတြက္ သာသနာျပဳျခင္းဆိုတဲ့ အယူအဆေတာင္မွ အစၥလာမ္မွာ မရွိဘူး။ မိမိကေန အမွန္တရားကို ေရြးခ်ယ္လိုက္ၿပီဆိုရင္ မိမိက လြတ္လပ္ေသာ ဆႏၵျဖစ္ ဒါကို လုိက္နာက်င့္သံုးလို႔ ရတယ္။ အၾကမ္းဖက္ေသာနည္းျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သြယ္ဝိုက္ေသာ နည္းျဖင့္ ျမဴဆြယ္ျဖားေယာင္ၿပီးေတာ့ ေလာကီလာဘ္လဘေပးၿပီး လည္းေကာင္း သာသနာႀကီးထြားေအာင္ လုပ္ဖို႔ဆိုတာ အစၥလာမ္မွာ လံုးဝမရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီး သာသနာျပဳတယ္ ဆိုတာလဲ လံုးဝမဟုတ္ဘူး။ အၾကမ္းဖက္ၿပီးေတာ့ သာသနာျပဳတယ္ဆိုတာလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ စီးပြားေရးအရ သာသနာျပဳတယ္ဆိုတာလဲ လံုးဝမဟုတ္ပါဘူး။ ကာယကံရွင္ ၾကည္ျဖဴမႈ မရွိဘဲနဲ႔ ဒီသာသနာဟာ ..
.
ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ အခုန က်ေနာ္ ေျပာသလို ဘာသာတိုင္း၊ အယူအဆတိုင္းမွာ အစြန္းေရာက္ေတြ ရွိေနတယ္ဆိုေတာ့၊ အစြန္းေရာက္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေကာ၊ ဗမာျပည္မွာလည္း ရွိမွာႀကံဳမွာပါ။ မူစလင္ထဲမွာလည္း အစြန္းေရာက္ ရွိမွာေပါ့။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေကာ ဘယ္လိုမ်ား ကိုင္တြယ္မႈရွိလဲ။
.
ဦးေအးလြင္ ။ ။ က်ေနာ္တို႔က အခု ဘာေျပာေနလဲဆိုရင္ ဘာသာေပါင္းစံု စကားေတြ ေျပာတာထက္ မေျပာခင္မွာ Interfaith ေခၚတဲ့ ဘာသာဝင္အခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြးၾကရမယ္။ တေယာက္ကိုတေယာက္ သတိေပး ႏိႈးေဆာ္ၾကရမယ္။ ဒို႔သာသနာရဲ ႔ တရားေတြကို ျပန္စမ္းစစ္ၾကရေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္လေလာက္က Morocco မွာ အဲဒီလို အစည္းအေဝးတခု ျဖစ္တယ္။ အဲဒါ ဘာလဲဆိုရင္ မဒီနာၿမိဳ ႔မွာ မဟာတမန္ေတာ္ျမတ္က မတူကြဲျပားတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြအတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတခု ဆြဲလိုက္တယ္။ Medina Charter လို႔ ေခၚတယ္။ ကိုယ္နဲ႔ အယူမတူတဲ့လူေတြ၊ လူမ်ဳိးျခား၊ ဘာသာျခားေတြကို အစၥလာမ္ရဲ ႔ နယ္ေျမေအာက္မွာ ဘယ္လို အျပည့္အဝ လူ႔အခြင့္အေရး ေပးၿပီးေတာ့ တန္းတူရည္တူ၊ ႏိုင္ငံသား အျပည့္အဝအျဖစ္ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ဘာသာတရားကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ေပးတယ္ဆိုတဲ့ Charter ႀကီး။ တခါတည္း မူရင္းစာခ်ဳပ္လည္း ရွိတယ္။ လက္မွတ္ေတြ ထိုးထားတာေတြလည္း ရွိတယ္။ အဲဒါေတြကို ကိုယ့္လူေတြကို ကိုယ္သိေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ Morocco မွာ Marrakesh မွာ ဒီအစည္းအေဝးႀကီး လုပ္ၿပီးေတာ့ ကမာၻ႔အစၥလာမ္ဘာသာ ပညာရွင္ေတြ အားလံုးကို ဖိတ္ၿပီးေတာ့ ဒါကိုျပန္ၿပီးေတာ့ အသက္သြင္းမယ္။ ဒါေတြကို သေဘာေပါက္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ငါနဲ႔မတူ ငါ့ရန္သူ ဆိုတာ ဒို႔အစၥလာမ္မွာ မရွိဘူး။ သို႔ေသာ္ တခ်ဳိ ႔က ဒီသေဘာထားေတြ ရွိလိမ့္မယ္။ ဒါေတြ မွားတယ္ဆိုတာကို ျပေအာင္ အခ်င္းခ်င္း ျပန္ၿပီးေတာ့ သတိေပးလံႈေဆာ္မႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ဗမာျပည္မွာလည္း လုပ္ေနပါတယ္။
.
ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ဦးေအးလြင္ အခုလို ေျဖၾကားေပးတာကို ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္။
.
ဦးေအးလြင္ ။ ။ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္။

http://burmese.voanews.com/content/burma-democracy-forum-interview-with-alhaj-uayelwin/3321329.html