အဲဟ်လေ့ဘိုက်(သ) (အလိုင်ဟေမွစ်စလာမ်) သတင်းဌာန ၊ အဗ်နာ
ရှီအဟ် အေမာမ်မီယဟ် ဖေရ်ကဟ် အရ ရိုဇဟ်ဇဟ် ကဏ္ဍ နှင့်ပတ်သက်ပြီး ဖေဒ်ယဟ်(فدیه) ၊ ဗဒဲလ် (بدل) ၊ အေဝဇ်(عوض) အကြောင်း သိထား စရာ တင်ပြိုက်ပါတယ် ။ အသေအချာ လေ့လာ မှတ်သားပြီး ကျင့်သုံး နိုင်ပါစေဟုလည်း ဒိုအာ ပြုလိုက်ပါတယ်။ အမေး အဖြေ ပုံစံ ဖြင့် ရိုးရှင်းစွာ သိနိုင်ရန် ဖော်ပြ ထားပါတယ်၊
မေးခွန်း(၁):ဘယ်အတွက် ဗဒဲလ် (بدل) ဖြစ်ပြီး ?
ဘယ်အတွက် အေဝဇ်(عوض) ဖြစ်ပါသနည်း?
ဖြေ: ရိုဇဟ်မထားသည့် အတွက် ဗဒဲလ် (بدل) (သို့) အေဝဇ်(عوض) လုပ်ရ ပါ သည်။ ဤအတွက် တစ်ချို့ စည်းမျည်းစည်းကမ်းများ ရှိပါတယ်။
ဖေဒ်ယဟ်(فدیه) ကို မည်သူပေးဆောင်ရပါသနည်း ?
၁ - အသက်ကြီး အဖိုးကြီး (သို့) အဖွားကြီး
၂ - ရေအလွန် ငတ်သည့်ရောဂါ ရှိသူများ
၃ - ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီး
၄ - ကလေးငယ်များ ကို နို့ချို တိုက်ကျွေးနေရသည့် အမျိုးသမီး
၅ - ရောဂါကြောင့် ရိုဇဟ် မထားသူပြီးနောက် နောက်နှစ် ရမ်တွာန်လမြတ် အထိ ၎င်း ရောဂါ နာတာရှည်နေလျှင်
အချို့ အသေးစိတ် ရှင်းလင်းချက်
၁ - အသက်ကြီး အဖိုးကြီး (သို့) အဖွားကြီး
အသက်ကြီးလာသည့် အဖွားအိုများ
ရိုဇဟ်ထားရန် အင်အား မရှိ
(သို့) ရိုဇဟ်ထားဖို့၎င်းအတွက် အလွန်တရာ အခက်အခဲနှင့်ရင်ဆိုင်
သည့်အခါ
၎င်းအပေါ်ရိုဇဟ်ထားရန် ဝါဂျစ်ဗ် မဟုတ်ချေ။၎င်းအနေဖြင့် ရိုဇဟ်တိုင်းအစားဖေဒ်ယဟ် ပေး ဆောင်ရပါမည်။
သတိပြုရန်: တစ်နှစ်တာ အတွင်း ရာသီ ဥတု အေးမည်။ ရက်တို မည်။ ရိုဇဟ် ထားရန် ဖြစ်နိုင်သည့် အနေ အထားတွင် ရိုဇဟ် ကဇွာထားရန် ဝါဂျစ်ဗ် ဖြစ်ပါသည်။ သို့မဟုတ်ပါက မလိုချေ။
၂ - ရေအလွန် ငတ်သည့်ရောဂါ ရှိသူများ
ရေအလွန် ငတ်သည့်ရောဂါ ရှိသူများ အနေဖြင့် ၎င်းတို့အတွက်
ရိုဇဟ်ထားရန် အင်အား မရှိ
(သို့) ရိုဇဟ်ထားဖို့၎င်းအတွက် အလွန်တရာ အခက်အခဲနှင့်ရင်ဆိုင်
သည့်အခါ
၎င်းအပေါ်ရိုဇဟ်ထားရန် ဝါဂျစ်ဗ် မဟုတ်ချေ။၎င်းအနေဖြင့် ရိုဇဟ်တိုင်းအစားဖေဒ်ယဟ် ပေးဆောင် ရပါမည်။
သတိပြုရန်: တစ်နှစ်တာ အတွင်း မည်သည့် ရာသီဥတု ၌ မဆို ရိုဇဟ် ထားရန် ဖြစ်နိုင်သည့် အနေ အထားတွင် ရိုဇဟ် ကဇွာထားရန် ဝါဂျစ်ဗ် ဖြစ်ပါ သည်။
၃ - ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီး
မွေးဖွားခါနီး ၊နီးလာချိန်အမျိုးသမီး နှင့် ရိုဇဟ် ထားခြင်း
မိခင်အတွက်အန္တရာယ်ရှိလျှင်
(သို့) ရင်သွေးငယ်များအတွက် အန္တရာယ် ရှိလျှင်
သည့်အခါ
၎င်းအတွက်ရိုဇဟ်ထားခွင့်မရှိ
နေ့တိုင်းအတွက်ဖေဒ်ယဟ်ပေး ရမည်
နောက်မှရိုဇဟ်ထားနိုင်သည့် အခြေအနေသို့ရောက်လျှင်ကဇွာ ရိုဇာဟ် ထားရမည်
၄ - ကလေးငယ်များ ကို နို့ချို တိုက်ကျွေးနရသည့် အမျိုးသမီး
၎င်း၏နို့နည်းပြီးမည်သည့် နို့ထိန်းသည်မှလည်း မရ၊ နို့ဗူးလည်း ကလေး အတွက် မသင့်လျှော်၊၎င်း ၏ ရိုဇဟ်ထားခြင်း
မိခင်အတွက်အန္တရာယ်ရှိလျှင်
(သို့) ရင်သွေးငယ်များအတွက် အန္တရာယ် ရှိလျှင်
ထိုအခါ
၎င်းအတွက်ရိုဇဟ်ထားခွင့်မရှိ
နေ့တိုင်းအတွက်ဖေဒ်ယဟ်ပေး ရမည်
နောက်မှရိုဇဟ်ထားနိုင်သည့် အခြေအနေသို့ရောက်လျှင်ကဇွာ ရိုဇာဟ် ထားရမည်
၅ - ရောဂါသည်
ရောဂါကြောင့် ရိုဇဟ် မထားမည်
နောက်နှစ် ရမ်တွာန်လမြတ် အထိ ရောဂါ နာတာရှည်နေမည်
ထိုအခါ
၎င်းအတွက်ရိုဇဟ်ကဇွာ ဝါဂျစ်ဗ် မဟုတ်ချေ။ နေ့တိုင်း အတွက် ဖေဒ်ယဟ် ပေးရမည်
သတိပြုရန် :
(က)အကယ်၍ အခြား အကြောင်းကြောင့် ဥပမာ ခရီးစဉ် ကြောင့် ရိုဇဟ် မထားမည်။ တစ်နှစ်ပတ်လုံး ခရီးများထွက်နေရမည်။ နောက်ဆုံး ရှေ့ လသည် ရမ်တွာန် လမြတ် ရောက်မည်ဆိုလျှင် ၎င်း အပေါ် ရိုဇဟ် ကဇွာ ထားရန် ဝါဂျစ်ဗ် ဖြစ်ပါသည်။ ဖေဒ်ယဟ် ပေးရန် ဝါဂျစ်ဗ် မဟုတ်ချေ။
(ခ) ဤအတိုင်း ရှရီအီ အကြောင်းပြချက် ဥပမာ ရောဂါကြောင့် ရိုဇဟ် မထားမည်။ နောက်မှ နေကောင်း ကျန်းမာ သွားမည်။ပြီးနောက် တစ်နှစ် ပတ်လုံး ခရီးများထွက်နေရမည်။ နောက်ဆုံး ရှေ့ လသည် ရမ်တွာန် လမြတ် ရောက်မည်ဆိုလျှင် လည်း ၎င်း အပေါ် ရိုဇဟ် ကဇွာ ထားရန် သာ ဝါဂျစ်ဗ် ဖြစ်ပါသည်။ ဖေဒ်ယဟ် ပေးရန် ဝါဂျစ်ဗ် မဟုတ်ချေ။
မေးခွန်း(၁): ဖေဒ်ယဟ် ဘယ်လောက် ပေးဆောင်ရပါသနည်း ?
ဖြေ:ရက်တိုင်း အတွက် ၇၅၀ ဂရမ် တစ်နည်းအား ဖြင့် ၃ပေါင် ရှိ သည့် ဂျုံမှုန် (သို့) ဆန် (သို့) စသည်ဖြင့် မရှိဆင်းရဲသား မိုအ်မင်ကို ပေး ဆောင် ရပေမည်။
မှတ်စု: • ဤမရှိဆင်းရဲသားများ ကိုငွေပေး၍ မရချေ။
• အကယ်၍ ငွေပေးမည်ဆိုလျှင်လည်း ၎င်းးအား ဂျုံမှုန်စသည်ဖြင့်
သာဝယ်ရန် စည်းလုပ်ရပေမည်။
• ငွေကိုပြောသည့်အတိုင်းလုပ်မည်ဆိုသည့် စိတ်ချရမှုလည်းရှိရန်
အရေးကြီးပါသည်။
• တစ်ယောက်တည်း ကို တစ်ရက်ထက်မက ဖေဒ်ယဟ် ပေးနိုင်ပါ
သည်။
• ဖေဒ်ယဟ် တစ်ကြိမ် တစ်ခါသာ ဖြစ်ပါသည်။
အကယ်၍ တစ်နှစ် နောက်ထပ် နောက်ကျ မည်ဆိုလျှင် လည်း
ဖေဒ်ယဟ် ထပ်၍ မတိုးချေ။
• မရှိဆင်းရဲသား မိုအ်မင်အကြောင်း ရှင်းလင်းတင်ပြထားပြီး ဖြစ်ပါ
သည်။
Ref - روزه ، اعتکاف ، رویت هلال ، فطره ( مطابق فتوای چهار مرجع )
نویسنده - حجت الاسلام والمسلمین دکتر حاج محمد رضا داؤدانی
****************************************************************
END / 251