အဲဟ်လေ့ဘိုက်(သ) (အလိုင်ဟေမွစ်စလာမ်) သတင်းဌာန ၊ အဗ်နာ
မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် ဆိုသည်မှာ အစ္စလမ့် တမန်တော်မြတ်( ဆွလ်လ္လာဟ် ဟို အလိုင်းဟေ ဝအာလေဟီ ဝစလာမ် ) ၏ ကြင်ယာတော်များ နှင့် သမီးတော်များ အတွက် သတ်မှတ်ပေးသောမဟာငွေ ဖြစ်ပါသည်။ မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် ပမာဏ သည် ဒဲရ်ဟမ်ငါးရာ နှင့်အညီ ငွေစင် တစ်ထောင်ငါးရာ ဂရမ် ဖြစ်ပါသည်။ ရီဝါယသ်များ တွင် ဟဇရသ် ဇဲဟ်ရာ (စ.အ) ၏ မဟာငွေမှာ သံချပ်ကာ အဝတ် သို့မဟုတ် ယက်လုပ်ထားသော ယီမင်ပိတ်ချော သို့မဟုတ် ဒဲရ်ဟမ် လေးရာ မှ ငါးရာ အထိဆိုပြီး လာရှိပါသည်။ အေမာမ်ဂျဝါဒ် (အ.စ)သည်လည်းပဲ မိမိ၏ ကြင်ယာတော် အွန်မိုဖွဇ်လ် မာမွန်၏ သမီး အား ငါးရာ ဒဲရ်ဟမ် ၊ သခင်မကြီး ဟဇရသ် ဇဲဟ်ရာ (စ.အ) ၏ မဟာငွေနှင့် အညီ ပေးခဲ့ပါသည်။
အချို့ဖေကာဟ်ပညာရှင်များ ၏ဖသ်ဝါ အရ သတ်မှတ်ထားသည် မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် ထက်ပိုသည့် မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် သည် မက်ရူဟ် ဖြစ်ကြောင်း ဖြစ်ပါသည်။ တစ်ဖက်တွင်မူ ယနေ့ ၁၅၀၀ မစ်ကာလ် ငွေစင်သည် ငွေကြေး တန်ဖိုးများ စွာမရှိချေ။ တမန်တော်မြတ်(ဆွ) နှင့်အေမာမ်များ (အ.စ) လက်ထက်တွင် မြင့်မားသည့် တန်ဖိုးရှိခဲ့ပါသည်။ မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် တွင် ပုံသေငွေကြေးနှင့်ညီမျှခြင်းမရှိဟု ယုံကြည်ကြပြီး မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် လက်ရှိ ငွေစျေး အပေါ်အခြေခံ၍ တွက်ချက်ရမည်ဟုဆိုထားပါသည်။ ဤအေခြအနေတွင် မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် သည် လေးလံသည် မဟာငွေ မဟုတ်ဟုဆိုရပါမည်။
ဆိုလိုချက်ကို သိနားလည်ခြင်း
မဲဟ်ရီယေဟ် (မဟာငွေ) ဆောင်းပါး ကိုလေ့လာပါ။ မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ်ဆိုသည်မှာ အစ္စလမ့် တမန်တော်မြတ်(ဆွ) ၏ ကြင်ယာတော်များ နှင့် ရှိက်ခ်ဆူဒူက် ၏အဆိုအရ သမီးတော် (1)အတွက် သတ်မှတ်ပေးသောမဟာငွေ ဖြစ်ပါသည်။(2)
ပမာဏ
ဟဒီးစ်တော်များ အရ ပမာဏ သည် ငါးရာ ဒဲရ်ဟမ် ဖြစ်ပါသည်။(3) ဤဟဒီးစ်တော်များ၊ ရီဝါယသ်တော်များ သည် မိုသဝါသေရ် ဖြစ်ပါသည်။(4) အချို့ ရီဝါယသ်တော်များ တမန်တော်မြတ်(ဆွ) သည် မိမိ၏ မည်သည့်ကြင်ယာတော် တစ်ပါး ကိုမျှ နှင့်သမီးတော် များအတွက် မဟာငွေ ဒဲရ်ဟမ် ငါးရာ ထက်ပို၍ မသတ် မှတ်ထားကြောင်း ဖော်ပြထားပါ တယ်။
မတူညီသော ရီဝါယသ်တော်များ
ရီဝါယသ် အရင်းအမြစ်များတွင် မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် ၏ ရီဝါယသ်တော်များ နှင့် မတူညီ သည့် ရီဝါယသ်တော် များကိုတွေ့ မြင်ရမည် ဖြစ်ပါ တယ်။ ပမာအားဖြင့် ရှိက်ခ်ဆူဒူက် အနေဖြင့် အေမာမ် ဘာကဲရ် (အ.စ) ထံ မှဆင့်ပြန်ထားသည့် ရီဝါယသ်တော် တွင် အွန်မေဟဘီဘဟ် (တမန်တော်မြတ်(ဆွ) ကြင်ယာတော်) ၏ မဟာငွေ မှာ လေးထောင် ဒဲရ်ဟမ် ဖြစ်ကြောင်း တင်ပြထားပါ တယ်။ ဤရီဝါယသ်တော် တွင် အေမာမ် ဘာကဲရ် (အ.စ) သည် ဤမဟာငွေ အားခြွင်းချက်အဖြစ် မှတ်ယူထားပါ တယ်။ အဘီစီနီးယား ဘုရင် နဂျာရှီ မှ ကိုယ်တော် မြတ်(ဆွ) ကိုယ်စား အွန်မေဟဘီဘဟ် အား သွားတောင်းပေးသည့်အချိန် တွင် မဟာ ငွေအား ကိုယ်တိုင်ပေးဆောင်ခဲ့ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ကိုယ်တော်မြတ်(ဆွ) မှလည်း ဤ ကိစ္စအား ကန့်ကွက်တော်မူခဲ့ ခြင်း မရှိခဲ့ ချေ။
ထိုနည်းတူစွာ ဟဇရသ် ဇဲဟ်ရာ (စ.အ) ၏ မဟာငွေ နှင့် ပတ်သက်၍ ကွဲပြားသော အစီရင်ခံစာများလည်း ရှိပါသည်။ပမာအားဖြင့် လေးရာရှစ်ဆယ် ဒဲရ်ဟမ် ၊ လေးရာ မစ်ကာလ် ငွေစင်၊ ငါးရာ ဒဲရ်ဟမ် တို့ဖြစ်ပါ တယ်။ ရှီအဟ် ဟဒီးစ်ပါရဂူများ မှတစ်ပါးဖြစ်သည့် အစ်ဗ်နေရှဲဟ်ရေအာရူဘ် (ဟီဂျရီ ၄၈၈ - ၅၈၈) မိမိ၏ စာအုပ် “မိုနာ ကစ်ဘ်အာလေ့ အဘီသွာလစ်ဗ် (အ.စ) ” တွင် ဟဇရသ် ဇဲဟ်ရာ (စ.အ) ၏မဟာငွေမှာ အရာပစ္စည်းတစ်ခု ဖြစ်ပြီး ကွာခြားချက်မှာ စျေးနှုန်း နှင့် ပတ်သက်၍ ကွဲလွဲခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ဆိုထားပါသည်။ ပြီးနောက် ၎င်းအနေဖြင့် အချို့ သော ရီဝါယသ်တော်များ အရ ဟဇရသ် ဇဲဟ်ရာ (စ.အ) ၏ မဟာငွေမှာ ယီမင်နိုင်ငံမှ ယက်လုပ်ထားသော ပိတ်ချော ၊ အရောင်မတင်ထားရသေးသည့် သားရေ ၊ မွှေးကြိုင် သည့် ပရဆေးပင် ဖြစ်ကြောင်း အချို့ အဆိုများ အရ သံချပ် အဝတ် ၊ အရောင် မတင်ထား ရသေးသည့် သိုးသားရေ သို့မဟုတ် ကုလားအုတ် သရေဖြစ်ကြောင်း လာရှိပါ တယ်။
အချို့သော စာရေးဆရာများသည် တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏ ဘဝတည်ဆောက် မှုကို ဂရုပြုပြီး ရီဝါယသ်တော်များ ကို စုပေါင်း စိစစ် ပြီး အေမာမ်ဂျဝါဒ် (အ.စ)သည်လည်းပဲ မိမိ၏ ကြင်ယာတော် အွန်မိုဖွဇ်လ်မာမွန်၏ သမီး အား ငါးရာ ဒဲရ်ဟမ် ၊ သခင်မကြီး ဟဇရသ် ဇဲဟ်ရာ (စ.အ) ၏ မဟာငွေနှင့် အညီ ပေးခဲ့ကြောင်း ဆိုထားပါ တယ်။) ဟဇရသ် ဇဲဟ်ရာ(စ.အ) ၏ မဟာငွေသည် ဒဲရ်ဟမ် ငါးရာ ထက်ပို၍ မသတ်မှတ်ထားကြောင်း ဆိုထားပါ တယ်။
မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် ဝါဂျစ်ဘ် သို့မဟုတ် မွတ်စ်သဟဗ် အကြောင်း
၁၃ ရာစု ၏ ဖေက်ဟ် ပညာရှင် များ မှ တစ်ပါးဖြစ်သည့် ဆွာဟေဗ်ဘေဂျဝါဟေရ် အဆိုအရ ဖေကာဟ် ပညာရှင်များ အကြား ရေပန်းစားနေသည့် ထင်မြင်ယူစာချက်မှာ အမျိုးသမီးများ၏ မဟာငွေမှာ သတ်မှတ်ထားချက်မရှိချေ။မဟာငွေကို အများကြီး သတ်မှတ် ပိုင်ကြောင်းဆိုထားပါသည်။ (12) ဖေက်ဟ် ပညာရှင် များ ၏ ဖသ်ဝါ အရ သတ်မှတ် မဟာငွေ ထက်ပို၍ သတ်မှတ်ခြင်း မက်ရူဟ်သာ ဖြစ်ကြောင်း ဆိုထား ပါ တယ်။
ဆယက်ဒ် မုရ်သဇာ အပါအဝင် ၄ရာစုနှင့် ၅ရာစု ဖေကာဟ်ပညာရှင်များအချို့၏ အဆိုအရ မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် ထက်ပိုပြီး မဟာငွေသတ်မှတ် ခြင်း ကိုမပိုင်ဟု ဆိုထားကြပါ တယ်။ ပြီးနောက် မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် ထက် မဟာ ငွေပိုပါက ခင်ပွန်းသည်၏ တာဝန် မှာ မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် အတိုင်းအတာ အထိသာပေးဆောင်ရန် ဖြစ်သည်ဟု ဖြစ်ပါ တယ်။
လက်ရှိခေတ်နှင့်ညီမျှသည့် မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ်ကိုလေ့လာကြည့်ပါမယ်။
မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် ပမာဏ သည် ဒဲရ်ဟမ် ငါးရာ နှင့်အညီ ငွေစင် တစ်ထောင်ငါးရာ ဂရမ် ဖြစ်ပါသည်။ ယနေ့ခေတ် ကာလထက် များစွာ နိမ့်ကျသောတန်ဖိုးဖြစ်ပါ တယ်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် တမန်တော်မြတ်(ဆွ) နှင့် အေမာမ်များ (အ.စ) လက်ထက်တွင် ဒဲရ်ဟမ် ငါးရာ၏တန်ဖိုးသည် နောက်ပိုင်းကာလများထက် များစွာ မြင့်မားနေ သောကြောင့်ဖြစ် ပါသည်။မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် တွင် ပုံသေငွေကြေးနှင့်ညီမျှခြင်းမရှိဟု ယုံကြည်ကြပြီး မဲဟ်ရိုစ် စွန္နဟ် လက်ရှိ ငွေစျေး အပေါ်အခြေခံ၍ တွက်ချက်ရမည်ဟုဆိုထားပါ တယ်။
ဥပမာအားဖြင့်၊ ယခင်က ဖေကာဟ် ပညာရှင်အချို့သည် ဒဲရ်ဟမ် ငါးရာ အား ဒီနာ ဖြင့် တိုင်းတာကြပြီး ၎င်းတို့၏ အချိန်များတွင် ဆယ် ဒဲရ်ဟမ်သည် တစ် ဒီနာ ဖြစ်ပါသည်။ မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် အား ဒီနာ ၅၀ တစ်နည်းအား ဖြင့် ရွှေစင် ၅၀ မစ်ကာလ် ဖြစ်ပါ တယ်။
အချို့ အကြံပြုချက်များ အရ ယနေ့ မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် ပမာဏ တန်ဖိုး ကို တမန် တော်မြတ် (ဆွ) ခေတ်က တန်ဖိုး နှင့် အညီ သတ်မှတ်ရမည်ဟုဆိုထားပါ တယ်။ အကြောင်း မှာ ဟဒီးစ်တော် များအရ မဟာတမန်တော်မြတ် (ဆွ) သည် သမီးတော် ဟဇရသ် ဇဲဟ်ရာ (စ.အ) ၏မဟာငွေဖြင့် ဟဇရသ် အလီ (အ.စ) နှင့် အတူ ဘဝ လက်တွဲ ရန် အတွက် အချို့ ပစ္စည်းကို ဝယ်ယူခဲ့ပါသည်။ ထိုအချက်သည် လက်ရှိခေတ် ကာလ၏ မဲဟ်ရိုစ်စွန္နဟ် ပမာဏ တန်ဖိုး ကို သတ်မှတ်နိုင်သည့် နည်းလမ်း တစ်ခု ဖြစ်နိုင် ပါ တယ်။
ရွှေ ငါးဆယ် မစ်ကာလ် တန်ဖိုး ရှိသည့် ဟဇရသ် ဇဲဟ်ရာ(စ.အ) ၏ မဟာငွေ နှင့် ဝယ်ယူထားသော ပစ္စည်းများသည် အလွန်ရိုးရှင်းပြီး အနည်းအကျဉ်းမျှသာဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်၍ မဟာငွေ သည် ကြီးကြီးမားမား မဟာငွေ မဟုတ်ကြောင်း ကောက်ချက်ချနိုင်ပါ တယ်။
ထိုနည်းတူစွာ ဂျဲဟ်ဇီယေဟ် ဟဇရသ် ဇဲဟ်ရာ (စ.အ) (ဟဇရသ်ဇဲဟ်ရာ(စ.အ) ခန်းဝင်ပစ္စည်း ) ဆောင်းပါး ကိုလေ့လာ နိုင်ပါ တယ်။
ရည်ညွှန်းများ
အာရဘီ ဘာသာ စကား ၊ ပါရှန်း (ဖွာရစီ ) ဘာသာစကား အခက်အခဲရှိသူများ နှင့် အတန်းပညာတတ်သူ ပရိတ်သတ်များ ဖတ်ရတာ လွယ်ကူအောင် ကျမ်းကိုးများ ၏ အသံ ထွက်ကို အင်္ဂလိပ် ဘာသာဖြစ် ဖော်ပြပေးလိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
1. Ibn Shahr Ashub Mazandarani, Muhammad Bin Ali, Manaqib Al Abi Talib, peace be upon him, Qom, Allameh, first edition, 1379 AH.
2. Hamiri, Abdullah bin Jafar, Qarb al-Asnad, research and correction of Al-Al-Bayt Institute, Qom, Al-Al-Bayt Institute, first edition, 1413 AH.
3. Seyyed Morteza, Ali bin Hossein, Al-Intisar fi Infradat al-Amamiyyah, edited and researched by the Research Group of the Islamic Publications Office, Qom, Islamic Publications Office affiliated with the Qom Seminary Teachers Society, first edition, 1415 AH.
4. Shahid Thani, Zain al-Din bin Ali, al-Rawda al-Bahiya fi Sharh al-Lama' al-Damashqiya, researched by Seyyed Mohammad Kalantar, Qom, Davari Bookstore, first edition, 1410 AH.
5. wikishia.net.
6. Sheikh Sadouq, Muhammad bin Ali, Al-Muqnaq, Qom, Imam Hadi Institute (A.S.), first edition, 1415 AH.
7. Sheikh Sadouq, Muhammad Bin Ali, Man Laihdara al-Faqih, research and correction by Ali Akbar Ghafari, Qom, Islamic Publications office affiliated with the Qom seminary community, second edition, 1413 AH.
8. Majlisi, Mohammad Baqir, Bihar al-Anwar al-Jamaa leder Akhbar al-Imaa al-Athar, Beirut, Dar Ahya al-Trath al-Arabi, second edition, 1403
9. AH. Mohaghegh Hali, Jafar bin Hasan, Shar'e al-Islam fi al-halal and haram issues, researched and edited by Abdul Hossein Muhammad Ali Bakhal, Qom, Ismailian, second edition, 1408 AH.
10. Maruji Tabasi, Mohammad Javad, Fatemeh, a beautiful life style, Qom, Bostan Kitab, first edition, 1380.
****************************************************************
END / 251