အဲဟ်လေ့ဘိုက်(သ) (အလိုင်ဟေမွစ်စလာမ်) သတင်းဌာန ၊ အဗ်နာ
အေမာမ်အလီ (အ.စ) ၏ သမီးတော် ရိုကိုင်ယဟ် ( ဟီဂျရီ ၆၁ ခုနှစ် တွင် နေထိုင်ခဲ့သူဆိုသည်မှာ မွတ်စလင်မ် ဘင်န် အကီးလ် ၏ ဇနီး ဖြစ်ပြီး နှင့် ကရ်ဗလာ ၏ အကျဉ်းကျခံခဲ့ရ သူများ မှ တစ်ဦးဖြစ် ပါ တယ်။ ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မ သည် ကရ်ဗလာ အဖြစ် အပျက် တွင်ပါဝင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပါသည်။ မက္ကာမြို့ မှ ကရ်ဗလာသို့ သွားရာလမ်းတွင် ခင်ပွန်းဖြစ်သူ မွတ်စလင်မ် ဘင်န် အကီးလ် ၏ ရှဟာဒသ် သတင်း ကို သခင်မကြားလိုက်ခဲ့ရပါ တယ်။
အာရူရာ နေ့ တွင် သခင်မ ၏ သားတော် အဗ်ဒိုလ္လာဟ် နှင့် အဆိုတစ်ခု အရ သားတော် မိုဟမ္မဒ် သည် အသက် ပေးခံခဲ့ကြပြီး အုမရ်ဘင်န် စအ်ဒ် ၏ စစ်တပ်မှ သခင်မကြီး အား ဖမ်းချုပ်ခဲ့ပါသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံ ကိုင်ရို မြို့တွင် သခင်မ ၏ ဂူဗိမာန် တည်ရှိပြီး ဟီဂျရီသက္ကရာဇ် ၁၄၁၆ ခုနှစ် တွင် အိန္ဒိယသား ဒါဝတ်ဒ် ဒီ ဘိုဟ်ရဟ် များ မှ ဇရီးဟ်တော် အဟောင်း ၏နေရာတွင် အသစ်ကိုတည်ခဲ့ကြပါသည်။ ပါကစ္စတန် နိုင်ငံ လာဟိုးရ် မြို့ တွင် ဘီဘီ ပါက်ဒါမန် အမည်ဖြင့် ဂူဗိမာန်တော် တစ်ခု ရှိပြီး သခင်မ ဟု ဆိုကြပါ တယ်။
မျိုးရိုးအကြောင်း
ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မသည် အေမာမ်အလီ (အ.စ) ၏ သမီးတော် ဖြစ်ပါသည်။ မိခင်မှာ အေမာမ် အလီ (အ.စ) ၏ ကနီးစ်တော် (အစေခံတော်) ဆဟပါအ်ဘင်န်သေ ရဘီးအဟ်သဂ်လဘီဟ် ဖြစ်ပါ တယ်။ အာလင်မ် တစ်ပါး ဖြစ်သည့် ဇဘီးဟွလ်လ္လာဟ် မဟလာသီ ၏ အဆိုအရ ဟဇရသ် ဆဟပါအ် သည် ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မ နှင့် အုမရ်ဘင်န် အလီ တို့၏ မိခင် ဖြစ်ကြောင်း ဖြစ်ပါ တယ်။
အချို့သောရင်းမြစ်များတွင် ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မအား အွန်မေကုလ်စွန်မ် သခင်မ အဖြစ် ဖော်ပြထားကြပါ သည်။ (3) ဆယက်ဒ် မိုဟ်စင် အမီးန် အနေဖြင့် အေမာမ် အလီ (အ.စ) ၏ သမီးတော် သုံးပါး၏ ကွန်နီယသ် တော် များ မှာ အွန်မေကုလ်စွန်မ် ဖြစ်ကြောင်း ဆိုထားပါသည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မအား အွန်မေကုလ်စွန်မ် ဝတ်စ်သွာ ဆိုပြီး ခေါ်ဆိုထားပါသည်။ ပြီးနောက် အွန်မေကုလ်စွန်မ် ကုဗ်ရာ နှင့် အွန်မေ ကုလ်စွန်မ် ဆိုဂ်ရာ (ဟဇရသ် အကီးလ် ၏ မြေးတစ်ဦး၏ ဇနီး ) အဖြစ် လက်ခံထားပါ တယ်။
အိမ်ထောင်ရေး နှင့် သားသမီးများ အကြောင်း
ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မ သည် မိမိဦးလေး၏သား မောင်သို့မဟုတ်အစ်ကို ဝမ်းကွဲ ဖြစ်သူ မွတ်စလင်မ် ဘင်န် အကီးလ် နှင်လက်ထပ် ထိမ်းမြားခဲ့ပါ တယ်။ ရရာဟီးနွန်ရှ်ရှရ်အီယဟ် (အရဘီ : رَیاحینالشَّریعه ) အားရေးသား ပြုစုသူ ၏ အဆိုအရ မွတ်စလင်မ် ဘင်န်အကီးလ် နှင့် လက်ထပ်ပြီး သားတော် နှစ်ပါး အဗ်ဒိုလ္လာဟ် နှင့် မိုဟမ္မဒ် ပြီးနောက် သမီးတော် တစ်ပါး ထွန်းကားခဲ့ပါသည်။ (6) သမီး ၏ အမည် အား ဤ စာအုပ် တွင် ဖော်ပြထားခြင်း မရှိချေ။ ရရာဟီးနွန်ရှ်ရှရ်အီယဟ် (အရဘီ : رَیاحینالشَّریعه ) အားရေးသား ပြုစုသူ အာလင်မ်ဇဘီးဟွလ်လ္လာဟ် မဟလာသီ သည် အဗ်ဒိုလ္လာဟ် အား စကီနဟ် ဘင်န်သေ ဟိုစိုင်းန် (အ.စ) ၏ ခင်ပွန်း သည် အဖြစ် တင်ပြထားပါ တယ်။
ကရ်ဗလာတွင် ပါဝင်မှု အကြောင်း
ရိုင်ကိုင်ယဟ်သခင်မသည် အာရှုရာဖြစ်ရပ်တွင် ရှိခဲ့ပြီး အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) နှင့်အတူ ကရ်ဗလာသို့ လိုက်ပါလာသူဖြစ်ပါသည်။(9) ဇဘီးဟွလ်လ္လာဟ် မဟလာသီ ၏အဆိုအရ သခင်မကြီး ၏ သားသမီး သုံးဦး စလုံး သည် သခင်မနှင့်အတူ ကရ်ဗလာ သို့ လိုက်ပါလာခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ (10) လမ်းခရီးတွင် ခင်ပွန်း သည် ဖြစ်သူ မွတ်စလင်မ် ဘင်န်အကီးလ် ၏ရှဟာဒသ် သတင်းကို သခင်မ မှကြားခဲ့ရပါသည်။(11) ဇဘီး ဟွလ်လ္လာဟ် မဟလာသီ ၏အဆိုအရ သားတော် နှစ်ပါး အဗ်ဒိုလ္လာဟ် နှင့် မိုဟမ္မဒ်သည် ကရ်ဗလာ တွင်ရှဟီးဒ် ဖြစ်ခဲ့ကြပြီး သခင်မသည် အဖမ်းခံခဲ့ရသည်ဟု ဆိုထားပါသည်။(12)
ရောင်ဇာ ဂူဗိမာန်တော်
မိုအဂျန်မိုလ်ဘလ်ဒါန် တွင်ဖော်ပြထားသောအဆိုအရ ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မ အား အီဂျစ် နိုင်ငံ ကိုင်ရို တွင် ဒဖ်နာ (ခ)မြှုပ်နှံ ထား ပါ တယ်။
အေမာမ် အလီ (အ.စ) ၏ သမီးဖြစ်သူ ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မ၏ အုတ်ဂူ ဗိမာန် အား ဟီဂျရီ ၁၄၁၆ ခုနှစ် တွင် ဇရီးဟ်တော် တပ်ဆင်ခဲ့ပြီး အနုပညာဆိုင်ရာ အလှဆင်မှုများတွင် အခြားငွေကွန်းများ နှင် တန်ဆာဆင်မှု များကို ပြုလုပ်ခဲ့ ပါသည်။ ဇရီးတော် ၏ ပုံသဏ္ဍာန်သည် စတုဂံပုံသဏ္ဍာန်နှင့် နီးကပ်နေပြီး ၎င်း၏ ဘေးနှစ်ဖက်သည် ပြတင်းပေါက် သုံးခု သို့မဟုတ် လေးခု ပါရှိသည်။ ဇရီးဟ် တော် ၏ ခေါင်မိုးပေါ် တွင် အမိုးခုံးငယ်တစ်ခုရှိပြီး ၎င်း၏ထောင့်များအထက်တွင် ကူဖာ ဗလီဝတ် ကျောင်းတော် ၏ ထောင့်များတွင် တွေ့ရ သည့် ကနုတ်ပန်းများ နှင့် ဆင်တူသည့် ကနုတ်ပန်းများ ဖြင့် တန်ဆာ ဆင်ထားပါ တယ်။
ဇရီးဟ်တော်၏ ခြေရင်း ကို အစိမ်းရောင် စကျင်ကျောက်ဖြင့် ထွင်းထုထားပါသည်။ ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မ၏ ရောင်ဇာတော် ဇရီးဟ် တော်အားငွေရောင် ဇရီးဟ်တော် အဖြစ် အိန္ဒိယသား ဒါဝတ်ဒ် ဒီ ဘိုဟ်ရဟ် များ မှ ဇရီးဟ်တော် အဟောင်း နေရာ တွင် အသစ်ပြုလုပ်ပေးခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်ပါ တယ်။
ဘီဘီ ပါက်ဒါမန် ၏ရောင်ဇာတော် အကြောင်း
ဘီဘီ ပါက်ဒါမန်အမည်ဖြင့် ရောင်ဇာဗိမာန် တော် သည် ပါကစ္စတန် နိုင်ငံ လာဟိုးရ် မြို့ တွင် တည်ရှိပါ သည်။(15) လူထုအနေဖြင့် ဤဗိမာန် နေရာတွင် အေမာမ် အလီ (အ.စ) သမီးတော် ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မ ဖြစ် နှင့် အတူ အခြား အမျိုးသမီး ငါးဦး အားလည်း ဒဖ်နာ (မြှုပ်နှံ) ထားကြောင်း ယုံကြည်ကြပါ တယ်။ ဤဂူဗိမာန် သည် နှစ်ပေါင်းရာနှင့်ချီ သက်တမ်းရှိနေပြီး ဖြစ်ပြီး လာဟိုးရ် မြို့ ၏ ရှေးကျသော ဇေယာရသ် ပြု နေရာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပါ တယ်။ သို့သော် သူတေသီ များ အနေဖြင့် အေမာမ် အလီ (အ.စ) ၏ သမီးတော် ရိုကိုင်ယဟ် သခင်မ အား ၌နေရာတွင် ဒဖ်နာ (မြှုပ်နှံ) ထားခြင်း လက်မခံကြဘဲ ငြင်းဆို ထားပါ တယ်။
ရည်ညွှန်းများ
အာရဘီ ဘာသာ စကား ၊ ပါရှန်း (ဖွာရစီ ) ဘာသာစကား အခက်အခဲရှိသူများ နှင့် အတန်းပညာတတ်သူ ပရိတ်သတ်များ ဖတ်ရတာ လွယ်ကူအောင် ကျမ်းကိုးများ ၏ အသံ ထွက်ကို အင်္ဂလိပ် ဘာသာဖြစ် ဖော်ပြပေး လိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
- Amīn, al-Sayyid Muḥsin al-. Aʿyān al-Shīʿa. Beirut: Dār al-Taʿāruf, 1406 AH.
- Abū l-Faraj al-Iṣfahānī, ʿAlī b. al-Ḥusayn. Maqātil al-ṭālibīyyīn. Edited by Sayyid Aḥmad al-Ṣaqar. Beirut: Dār al-Maʿrifa, [n.d].
- Ḥamawī, Yāqūt b. ʿAbd Allāh al-. Muʿjam al-buldān. 2nd edition. Beirut: Dār al-Ṣādir, 1995.
- Ibn al-Athīr al-Jazarī, ʿAlī b. Abī l-Karam. Al-Kāmil fī l-tārīkh. Translated to Farsi by Abu l-Qāsim Ḥālat and ʿAbbās Khalīlī. Tehran: Muʾassisa-yi Maṭbūʿātī ʿIlmī, 1371 Sh.
- Ibn Saʿd, Muḥammad b. Manīʿ al-Ḥāshimī al-Baṣrī. Al-Ṭabaqāt al-kubrā. Edited by Muḥammad ʿAbd al-Qādir ʿAṭā. Beirut: Dar al-Kutub al-ʿIlmīyya, 1410 AH-1990.
- Ibn ʿAnba, Aḥmad b. ʿAlī b. Ḥusayn b. ʿAlī. ʿUmdat al-ṭālib fi ansāb Āl Abī Ṭālib. Qom: Anṣārīyān, 1417 AH.
- Ibn al-Jawzī, ʿAbd al-Raḥmān b. ʿAlī. Al-Muntaẓam fī tārīkh al-umam wa l-mulūk. Edited by Muḥammad ʿAbd al-Qādir ʿAṭāʾ and Muṣṭafā ʿAbd al-Qādir ʿAṭāʾ. 1st edition. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmīyya, 1412 AH.
- Khalīfa b. Khayyāṭ. Tārīkh Khayyāṭ. Edited by Fawāz. 1st edition. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmīyya, 1415 AH.
- Maḥallātī, Ḍhabīḥ Allāh. Rayāḥīn al-sharī'a. Tehran: Dār al-Kitāb al-Islāmīya, 1373 Sh.
- Ṭabarī, Muḥammad b. Jarīr al-.Tārīkh al-umam wa l-mulūk. Edited by Muḥammad Abu l-faḍl Ibrāhīm. 2nd edition. Beirut: Dar al-Turāth, 1967.
**************************************************************
END / 251