အဟ္ေလ့ဘိုက္(အ.စ)သတင္းဌာန။။အဗ္နာအသည္းႀကီးျခင္းအသည္းက ပံုမွန္အရြယ္အစား ထက္ပိုႀကီးေနရင္ အသည္းႀကီး တယ္ (Enlarged Liver) လို႔ ေခၚပါတယ္။ အသည္းက ဝမ္းဗိုက္ရဲ႕ အေပၚ ညာဘက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အသည္း ႀကီးတာက ေရာဂါမဟုတ္ဘဲ အသည္းေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ကင္ဆာ ေရာဂါစတဲ့ အေျခခံ က်န္းမာေရးျပႆနာ တစ္ခုခုရဲ႕ လကၡဏာ တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။အသည္းႀကီးျခင္း၏ လကၡဏာရပ္မ်ားအသည္းေရာဂါေၾကာင့္ အသည္း ႀကီးတဲ့အခါ ဗိုက္ေအာင့္တာ၊ ႏံုးခ်ည့္ေညာင္းညာတာ၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္ အန္ခ်င္ျဖစ္တာ၊ ပ်ိဳ႕အန္တာနဲ႔ အေရျပားနဲ႔ မ်က္စိ ဝါတာ စတဲ့ လကၡဏာေတြ တြဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။အသည္းႀကီးျခင္းျဖစ္ရေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားအသည္းႀကီးေစႏိုင္တဲ့ အေျခအေနအမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ အသည္းေရာင္ အသားဝါေအ၊ ဘီနဲ႔ စီပိုး အပါအဝင္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြေၾကာင့္ အသည္း ေရာင္တာ၊ အရက္ေၾကာင့္ အသည္းအဆီဖံုးတာ၊ အရက္ မေသာက္ဘဲ အသည္းအဆီဖံုးတာ၊ အသည္းမွာ ပံုမမွန္ ပ႐ိုတင္းစုပံု မႈေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါ၊ အသည္းမွာ ေၾကးနီ ဒါမွမဟုတ္ သံဓာတ္စုပံုမႈေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါ၊ အသည္းမွာ အရည္အိတ္ျဖစ္တာ၊ ကင္ဆာ မဟုတ္တဲ့ အသည္း အက်ိတ္၊ သည္းေျခလမ္းေၾကာင္း ဒါမွမဟုတ္ သည္းေျခအိတ္ပိတ္ဆို႔တာ၊ အသည္းေရာင္တာစတဲ့ ေရာဂါေဝဒနာေတြေၾကာင့္ အသည္း ႀကီး တတ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ တျခားအစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ကင္ဆာစတင္ျဖစ္ေပၚၿပီး အသည္းဆီကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ရာက အသည္းႀကီးတဲ့ လကၡဏာေပၚ တတ္ပါတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါ၊ အသည္းကို သြားတဲ့ ေသြးျပန္ ေၾကာ ပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေရာဂါနဲ႔ ႏွလံုးတစ္သွ်ဴး ေရာင္ရမ္းမႈတို႔ေၾကာင့္လည္း အသည္းႀကီးတတ္ပါ တယ္။အသည္းႀကီးႏိုင္ေျခမ်ားေသာ အခ်က္မ်ားသင့္မွာ အသည္းေရာဂါရွိေနရင္ အသည္းႀကီး ႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။ အသည္းျပႆနာျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့ အခ်က္ေတြကေတာ့အယ္လ္ကိုေဟာ မွီဝဲမႈမ်ားျခင္း - အယ္လ္ကိုေဟာ မ်ားမ်ား မွီဝဲမႈေၾကာင့္ အသည္းထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ေဆးဝါး၊ ဗီတာမင္ႏွင္႕ ျဖည့္စြက္ေဆး မ်ားမ်ား မွီဝဲျခင္း - ဗီတာမင္၊ ျဖည့္စြက္ေဆးနဲ႔ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားတဲ့ ေဆး၊ မိမိဘာသာေသာက္ႏိုင္တဲ့ေဆးေတြကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ ပမာဏထက္ပိုေသာက္တာေၾကာင့္ အသည္းထိခိုက္ႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။ေဆးဖက္ဝင္ျဖည္႕စြက္ေဆးမ်ား - တခ်ိဳ႕ေသာေဆးဖက္ဝင္အပင္ထြက္ျဖည့္စြက္ေဆးေတြဟာ အသည္း ထိခိုက္ႏိုင္ေျခ တိုးေစပါတယ္။ကူးစက္ပိုးဝင္ျခင္း - ငွက္ဖ်ားပိုးလို ကူးစက္ပိုးေတြဟာ အသည္းထိခိုက္ႏိုင္ေျခ မ်ားပါတယ္။အသည္းေရာင္ အသည္းဝါ ဗိုင္းရပ္စ္မ်ား - အသည္း ေရာင္အသားဝါေအ၊ ဘီနဲ႔ စီပိုးေတြရွိရင္ အသည္း ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။တတ္ႏိုင္သမွ်ကာကြယ္ပါ။အစာစားေသာက္မႈ အေလ့အထ မေကာင္းျခင္း - အဆီစာအပါအဝင္ က်န္းမာေရးနဲ႔မညီၫြတ္တဲ့အစာစားတာေၾကာင့္ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားၿပီး ဝတာက အသည္းေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ျမင့္တက္ ေစႏိုင္ပါတယ္။ကာကြယ္မႈအသည္းႀကီးတာအပါအဝင္ အသည္းေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ေလ်ာ့က်ေစဖို႔ေအာက္ပါကာကြယ္ နည္းေတြကို လိုက္နာေပးရပါမယ္။က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္ေသာ အစာစားပါ - သစ္သီး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔အခြံခြ်တ္မထားတဲ့ ေကာက္ႏွံစာပါတဲ့ အစာေတြကို စားပါ။အရက္ကို မေသာက္ရ မေနႏိုင္လွ်င္ အသင့္အတင့္သာ ေသာက္ပါ - အရက္ကို လံုးဝမေသာက္ဘဲ ေနတာ အေကာင္းဆံုးပါ။ ဒါေပမဲ့ မေသာက္ဘဲ မေနႏိုင္ရင္ အရက္ကို အသင့္အတင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ကာ ေသာက္သင့္ ပါတယ္။ေဆးမ်ားကို ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ေသာက္ပါ - ဗီတာမင္၊ ျဖည့္စြက္ေဆးနဲ႔ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားတဲ့ ေဆးေတြကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ အတိုင္းအတာ အတိုင္း စနစ္တက် ေသာက္သံုးပါ။ဓာတုပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႔ မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါ - အင္း ဆက္ပိုးသတ္ေဆး၊ သန္႔စင္ေရးပစၥည္းနဲ႔ တျခား အဆိပ္ရွိတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြကို ေလဝင္ေလထြက္ ေကာင္းတဲ့ ေနရာမွာပဲ သံုးပါ။ လက္အိတ္၊ ေဘာင္း ဘီရွည္နဲ႔ ႏွာေခါင္းစည္းတို႔ကို သံုးၿပီး ကာကြယ္ပါ။ကိုယ္အေလးခ်ိန္ထိန္းပါ - ကိုယ္အေလးခ်ိန္က က်န္း မာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္ေနရင္ေတာင္ အသည္းက်န္းမာ ေအာင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ထိန္းရပါမယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ လိုရင္ စားသမွ် ကယ္လိုရီ ပမာဏကို ေလွ်ာ့ခ်ၿပီး ေန႔စဥ္ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ ေဆာင္မႈကို တိုးျမႇင့္ေပးပါ။ေဆးလိပ္မေသာက္ပါႏွင့္ - ေဆးလိပ္ေသာက္တတ္ရင္ ေဆးလိပ္ျဖတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။
အဲဟ်လေ့ဘိုက်(သ) (အလိုင်ဟေမွစ်စလာမ်) သတင်းဌာန ၊ အဗ်နာ