အဟ္ေလ့ဘိုက္(အ.စ) သတင္းဌာန ၊ အဗ္နာ
အစၥလာမ့္ေရးရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႕ Organization of Islamic Cooperation – OIC ရဲ႕ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢ အၿမဲတမ္း ကိုယ္စားလွယ္နဲ႕သံအမတ္ျဖစ္သူ Amb. Ufuk Gokcen က ဒီလိုထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
“ ၿပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာလက ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း အၾကမ္းဖက္ ပဋိပကၡ လုပ္ရပ္ေတြဟာ လူမ်ားစု ဗုဒၶဘာသာ၀င္နဲ႕လူနည္းစု မြတ္စ္လင္မ္ေတြအၾကား ဘာသာေရးထိပ္တိုက္ေတြ႕မႈ မဟုတ္ဘ၊ဲ ရိုဟင္ဂ်ာ လူနည္းစုဆီကိုသာေရွ႕ရႈေနတဲ့ မေက်နပ္ခ်က္၊ အၿငိဳးအာဃာတ အက်ဳိးဆက္လို႕ဆိုၿပီး ကၽြန္ေတာ့္ အျမင္ျဖစ္သြားခဲ့ရတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလအတြင္း ကမန္ မြတ္စ္လင္မ္ အိမ္ေျခမ်ားကို ဦးတည္ဖ်က္ဆီးမႈ၊ ကရင္ျပည္နယ္ အတြင္း ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေတြရဲ႕ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရး လႈံ႕ေဆာ္ခ်က္ေတြကို ၾကားလိုက္ရခ်ိန္မွာ အေရးေပၚအေျခအေနေရာက္ လာေတာ့မလားဆိုၿပီး ကၽြန္ေတာ္ စိုးရိမ္ ပူပန္သြားခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ မြတ္စ္လင္မ္ ဘာသာေရး ေက်ာင္းငယ္တစ္ခုကို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အေယာက္ ၃၀၀ က တုိက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးတဲ့သတင္း၊ အပတ္စဥ္ထုတ္ဂ်ာနယ္ တစ္ေစာင္ကေန ဘုန္းႀကီးတစ္ပါးရဲ႕ မီးေလာင္ရာေလပင့္ ႀကံဳး၀ါးခ်က္ သတင္းေတြ ထပ္မံ ရရိွလိုက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ကနဦးေကာက္ခ်က္ အေပၚ ျပန္လည္ သံုးသပ္ဖို႕ ျဖစ္လာရပါၿပီ ”
ဒီလိုျဖစ္ရပ္မ်ဳိးက ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံတည္း ျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လတ္တစ္ေလာကာလ သီရိလကၤာမွာလည္း အစြန္းေရာက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕ရဲ႕ Bodu Bala Sena ပါတီက မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးျဖစ္လာေအာင္ စည္းရံုး လႈံ႕ေဆာ္ဆႏၵျပေနၾကတယ္။ အဲ့ဒီဆႏၵျပသူေတြ ကိုင္စြဲထားတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္နဲ႕ေၾကြးေၾကာ္သံေတြက အစြန္းေရာက္ ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအသံုးျပဳခဲ့ၾကတဲ့ အသံုးအႏႈန္းနဲ႕ တစ္ထပ္တည္းျဖစ္ေနပါတယ္။ “ မြတ္စ္လင္မ္ အၾကမ္းဖက္သမားေတြက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူမ်ဳိးေတြအေပၚ ၿခိမ္းေခ်ာက္မႈေတြ လုပ္ေနၾကလို႕ ဘုန္းႀကီးေတြအေနနဲ႕လည္း တိုက္ခိုက္ဖို႕ အသင့္ ရိွေနၾကၿပီ ” ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္လမ္းေၾကာင္းပါဘဲ။
“ Buddhist Fury: Religion and Violence in Southern Thailand. – ဆိုတဲ့အမည္နဲ႕ Michael K. Jerryson ေရးခဲ့တဲ့ စာအုပ္က ကၽြန္ေတာ့္ကို ေတာ္ေတာ္ စိတ္၀င္တစားျဖစ္ေစခဲ့တယ္။ အဲ့ဒါက ထိုင္းႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း ဘာသာေရး-ႏိုင္ငံေရး ေရာေထြး ပဋိပကၡထဲ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑အေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒါနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္က ကမာၻ႕တစ္၀ွန္းမွာရိွတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္တစ္ခ်ဳိ႕ဆီကို အိတ္ဖြင့္ေပးစာတစ္ေစာင္ေရးပို႕ၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စ္လင္မ္ေတြအေပၚ ဆန္႕က်င္ အၾကမ္းဖက္ေနတဲ့ကိစၥနဲ႕ပတ္သက္လို႕ ေမတၱာတရားေရွ႕ထားေစလိုေၾကာင္း နဲ႕သူတို႕သေဘာထား အျမင္ေတြ ေဖာ္ျပေပးဖို႕ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ အေျခအေန ရႈပ္ေထြးလာတာနဲ႕အမွ် အဲ့ဒီ ဗုဒၶဘာသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕စာနာေရး ဖိတ္ေခၚသံေတြကို အဲ့ဒီႏိုင္ငံေတြထဲက ဗုဒၶဘာသာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြဆီ ဆက္လက္ ပို႕ေဆာင္သြားၾကလိမ့္မယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္ဗ်ာ ” လုိ႕ သူက ေျပာျပပါတယ္။
မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ လူနည္းစုသာျဖစ္ေနလင့္ကစား ျမန္မာ၊ ထိုင္း နဲ႕ သီရိလကၤာမွာရိွတဲ့ ဗုဒၶအစြန္းေရာက္အားလံုးက မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို မိမိတို႕ႏိုင္ငံသား အစိတ္အပိုင္း တစ္ရပ္အျဖစ္ မပါ၀င္ေအာင္ ဆန္႕က်င္ပယ္ခ်သြားဖို႕ အေတြးအေခၚ ၀င္ေနၾကပါတယ္။ လူနည္းစု မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို ၀ိုင္းၾကဥ္ဖို႕ႀကိဳးစားေနၾကတဲ့ လူငယ္ပိုင္းေတြလည္း ပါ၀င္ေနတဲ့ အဲ့ဒီ ဖယ္ထုတ္ေရး ၀ါဒီေတြေၾကာင့္ အစြန္းေရာက္ အင္အားစုကို တန္ျပန္ဆန္႕က်င္ဖို႕လုိ မလိုဆိုတာ စဥ္းစားၾကဖို႕ အခ်ိန္တန္ပါၿပီ။ အေနာက္အာဖရိက ကေန အေရွ႕ေတာင္အာရွအထိ မြတ္စ္လင္မ္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေပၚ ၿခိမ္းေခ်ာက္မႈေတြ ႀကီးထြားေနရတဲ့အဓိကအခ်က္ကို သံုးသပ္ၾကဖို႕ အေရးႀကီးေနပါၿပီ။
ျမန္မာႏိုင္ငံကျပႆနာကိုၾကည့္ယင္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ ဖ်က္ဆီးေသာင္းက်န္းမႈေၾကာင့္ မြတ္စ္လင္ ဒုကၡသည္ေပါင္း တစ္သိန္းႏွစ္ေသာင္းအထိ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ထြက္ေပၚခဲ့ရတယ္။ သို႕တိုင္ေအာင္ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ မဆိုစေလာက္ လံုၿခံဳေရးကိုသာ ေပးခဲ့ၿပီး၊ ယခုအခ်ိန္အထိ ျပႆနာရဲ႕မူလဇစ္ျမစ္ကို မထုတ္ေဖာ္ေသးပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အသိုင္းအ၀ိုင္းအေနနဲ႕လည္း လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈ အကူအညီေတြ၊ အခ်င္းခ်င္းျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးေဖာ္ေဆာင္ေပးမႈေတြကို ျပည့္ျပည့္၀၀ လုပ္ခြင့္ မေပးခဲ့ၾကပါဘူး။
ကမာၻ႕ကုလသမဂၢအထူးကိုယ္စားလွယ္ Tomás Ojea Quintana က ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၆ ရက္မွာ ေရာက္ရိွခဲ့တယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡျပႆနာ မီးေတာက္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕အျခားေသာ ေဒသေတြဆီကိုလည္း ကူးစက္ေတာက္ေလာင္ေနၿပီ။ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္ကို အျမစ္လွန္ၿပီးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ႕ မျဖစ္မေန လိုအပ္ေနၿပီလို႕ ေနာက္ဆံုး အေနအထားကို သူက ေလ့လာသံုးသပ္ခဲ့ပါတယ္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၀င္ေတြထဲမွာ ေဒါသ၊ အာဃာတ၊ အယံုအၾကည္ ကင္းမဲ့မႈ၊ စိုးရိမ္ပူပန္မႈ အစရိွတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြကို ေတြ႕ျမင္ရေၾကာင္း သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီး လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ား အၾကား အျပန္အလွန္ေလးေလးစားစား ေဆြးေႏြးအေျဖရွာေရး၊ ပညာေရး နဲ႕ ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြရဲ႕က်င့္၀တ္သိကၡာ က႑မ်ားအေပၚ အထူးအေလးထားဖို႕လိုတယ္လို႕လည္း ေျပာဆို လိုက္ပါတယ္။ မြတ္စ္လင္မ္ ဒုကၡသည္စခန္းေတြဆီ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အေထာက္အပံ့ ျပည့္ျပည့္၀၀ေရာက္ရိွေရး ျပႆနာ ရိွေနေၾကာင္း၊ မြတ္စ္လင္မ္ ဒုကၡသည္ စခန္းတစ္ခ်ဳိ႕မွာ ေဆး၀ါးကုသေထာက္ပံ့ေရး မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေအာင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခိုင္အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားက ျခိမ္းေခ်ာက္တာ အေႏွာင့္အယွက္ေပးတာကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာနဲ႕ျပည္တြင္း က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္ေပးသူမ်ားက ရင္ဆိုင္ေနရေၾကာင္း ေထာက္ျပေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရက ျပည္တြင္းအစြန္းေရာက္သမားေတြရဲ႕အသံကိုနားေယာင္ၿပီးေတာ့ OIC ရဲ႕ၾကား၀င္ကူညီမႈကို လက္မခံလိုက္တာဟာ – ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္မ္နဲ႕ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခိုင္လူမ်ဳိး ႏွစ္ဖက္စလံုး ရရိွခံစားၾကရမယ့္ - OIC အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံေတြ၊ NGO အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ လူသားခ်င္းစာနာ ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကို ပစ္ပယ္ရာေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။
မစၥတာ ကင္တာနား၊ HRW လို လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕တို႕ရဲ႕အေရးေပၚအစီရင္ခံစာမ်ား ထြက္ေနခဲ့တဲ့တိုင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက E.U., U.S. နဲ႕ ASEAN အဖြဲ႕၀င္ေတြအတိုင္း ျမန္မာျပည္အေပၚပိတ္ဆို႕ေရးေလွ်ာ့ခ်ဖို႕ကိုသာ ဆႏၵရိွေနၾကတယ္။ ဒါဟာ ရိုဟင္ဂ်ာနဲ႕အျခား လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာကိစၥေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေရးအတြက္ မိမိတို႕ရဲ႕တိုက္တြန္းႀကိဳးပမ္းေနမႈ ၊ ၿပီးေတာ့ မိမိတို႕ရဲ႕စီးပြားေရးေစ်းကြက္ခ်ဲ႕ထြင္ေျခကုပ္ယူမႈ ကို ပ်က္ျပားသြားေစႏိုင္တယ္ လို႕ အခ်ဳိ႕က တြက္ဆထားၾကလို႕ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလမွာျပဳလုပ္တဲ့ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံက ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ ထိပ္ဆံုးႏိုင္ငံအျဖစ္ စံုညီစြာ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တယ္။ ဒါ့အျပင္ ညီလာခံထုတ္ျပန္ခ်က္ ၂၂ ပိုဒ္မွာ ၃ ပိုဒ္က က